Dưới chân tượng thần công lý

Nguyễn Hà Luân

6-5-2020

Một phiên Giám đốc thẩm hiếm hoi diễn ra tại TAND tối cao, do chính ngài Chánh án làm Chủ tọa, để xem xét lại những bất thường và khuất tất trong vụ án Hồ Duy Hải.

Nói nó hiếm hoi, là bởi có lẽ đây là lần đầu tiên, Luật sư của bị cáo được có mặt trong phiên tòa này.

Theo quy định, khi kết thúc phần trình bày bản thuyết trình của thành viên Hội đồng và nội dung kháng nghị của đại diện Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, cũng như phần trình bày ý kiến của người bào chữa (Luật sư của Hồ Duy Hải) thì tiếp tục sẽ là phần Tranh Tụng.

Điều 386 Bộ Luật Tố tụng Hình sự quy định rất rõ: “Kiểm sát viên, người tham gia tố tụng tại phiên tòa giám đốc thẩm tranh tụng về những vấn đề liên quan đến việc giải quyết vụ án. Chủ tọa phiên tòa phải tạo điều kiện cho Kiểm sát viên, người tham gia tố tụng trình bày hết ý kiến, tranh luận dân chủ, bình đẳng trước Tòa án”.

Điều luật rất rõ ràng. Nếu không triệu tập Luật sư đến thì không nói làm gì. Nhưng đã triệu tập thì đương nhiên phải để Luật sư thực hiện đầy đủ quyền của mình theo luật định. Trong đó, đảm bảo cho Luật sư thực hiện quyền tranh tụng đầy đủ là quan trọng nhất, chứ không phải chỉ dừng ở chỗ “trình bày ý kiến”.

Vậy nhưng thật bất ngờ, tại phiên tòa Giám đốc thẩm mở ra ngày hôm nay 06/5/2020, Luật sư Trần Hồng Phong – người đã theo đuổi nhiều năm với niềm tin là Hồ Duy Hải bị oan – được triệu tập tới phiên tòa và chỉ được “Trình bày ý kiến của mình” với Hội đồng.

Đến cuối buổi làm việc sáng, theo thông báo của ngài Chủ tọa, thì trong sáng nay Luật sư đã hoàn thành việc trình bày các chứng cứ mới trong khoảng 30 phút và đã được ghi nhận, do vậy Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao xét thấy không cần thiết phải có mặt Luật sư nữa, nên từ chiều trở đi Luật sư không cần tiếp tục tham dự.

Như vậy, có hai khả năng xảy ra trong dự đoán:

Thứ nhất: Phần tiếp theo của phiên tòa Giám đốc thẩm này sẽ không có phần “Tranh tụng” như quy định.

Thứ hai: Nếu có phần “Tranh Tụng” thì chỉ diễn ra một cách hình thức, thực chất chỉ là mở rộng cho phần “Trình bày nội dung kháng nghị” của đại diện Viện Kiểm sát.

Và như thế, sẽ hoàn toàn không có ý kiến tranh tụng, tranh luận, bảo vệ cho những ý kiến, chứng cứ mới mà Luật sư của Hồ Duy Hải đã đưa ra.

Cho dù kết quả của phiên tòa Giám đốc thẩm này ra sao, thì sự việc này không khỏi khiến người ta đặt ra câu hỏi: “Quy định tại điều 386 Bộ luật Tố tụng Hình sự là rất rõ ràng, vì lý do gì mà không thực hiện?”.

Ví thử như sự việc này diễn ra ở một nơi nào đó, thì người ta có thể hiểu được với một cái tắc lưỡi và lắc đầu ngán ngẩm. Nhưng khi nó diễn ra ngay nơi sắp đặt tượng thần Công Lý thì quả thật, lấy tượng ai ra làm thần Công Lý cũng giống nhau cả thôi.