Gorbachev hay Elsin đã giải tán Liên Xô

Hiệu Minh

27-12-2019

Theo Cua Times, Gorbachev là người khởi xướng và Elsin kết thúc. Gorbachev bắt đầu bằng Perestroika nhưng rồi tuột khỏi tầm kiểm soát, CCCP rơi vào hỗn loạn và một anh say rượu như Elsin đứng lên làm một phát súng ân huệ, thế là một quốc gia vĩ đại nhất thế giới tan trong một đêm.

Hôm qua (26-12) lão Xang Hứng và vài người bạn tới nhà bạn Thanh Hoài ở khu Vinhomes trên đường Nguyễn Chí Thanh, được ăn cỗ Noel kiểu Nga, salad Nga, rượu Nga và bập bẹ tiếng Nga, chả hiểu sao lại nói chuyện Liên Xô sụp đổ.

Năm 1988, hai vợ chồng anh chị Hoài và Hiển sang Liên Xô du học vài năm, gặp nhau tại đây, yêu nhau và tỏ tình bằng tiếng Nga, thì chứng kiến xe tăng đảo chính năm 1991 với Elsin đứng trên tháp pháo kêu gọi lính phản đảo chính và sau đó 2 năm (1993) cũng xem luôn vụ Elsin ra lệnh cho xe tăng bắn mấy chục phát đại bác vào tòa nhà Quốc hội Nga do một số thế lực trong tòa Nhà Trắng này dám chống lại ông.

Chị Hoài kể, tuy đi trấn áp biểu tình hay đảo chính nhưng lính Nga rất hiền, không bắn vào dân vì dầu sao cũng là Hồng quân vì nhân dân mà ra. Có lẽ vì thế mà đảo chính lật Gorbachev không thành, có biến trên đường phố nhưng Moscow vẫn thanh bình, dân vẫn đi lại làm ăn, metro vẫn đông và người say rượu vẫn nằm trên đường.

Mình đùa, nhân loại nên biết ơn Elsin hơn là Gorbachev. Gorbachev khởi xướng nhưng không biết kết thúc thế nào trong khi Elsin say tối ngày lại biết kết liễu một chế độ không giống ai như kết thúc một tiệc rượu. Say như Elsin mới dám làm những việc tày trời.

Nhớ entry trên blog về “Nước Nga của Lật đật, Matryoska và Putinka” nay post lại cho vui.

Thời xưa mỗi lần đi qua Moscow, mình thường mua vài món quà lưu niệm. Quà cho chị em ưa thích là búp bê lật đật, làm bằng nhựa, đẩy đi đẩy lại, sau một hồi lại đứng nguyên, không thể vật nằm xuống được. Người ta bảo nước Nga giống con lật đật, say rượu ngả nghiêng, nhưng dù gì thì vẫn đứng vững.

Tiếp nữa là búp bê matryoska (mатрёшка) rất Nga. Matryoska là những búp bê rỗng ruột có thể lồng vào nhau, khi xếp lại chỉ thấy con to nhất, mở ra thấy con nhỏ hơn, có khi chứa hàng chục búp bê trong đó. Và cuối cùng là một chai vodka Nga cho cánh đàn ông. Tất cả chỉ hơn chục rúp.

Lần rồi (2010) đi qua sân bay Moscow thấy những thứ đó vẫn là hàng bán chạy. Chỉ tội lật đật, matryoska và rượu vodka giá ở trên trời. Nước Nga đã khác xưa nhiều.

Mình xem kỹ bộ sưu tập matryoska, bao gồm các nhà lãnh đạo của Nga từ thời xa xưa đến giờ, giá 500 đến 600 USD. Anh đứng ngoài là Medvedev, mở Medvedev thấy anh Putin, mở Putin thấy ông Elsin, rồi Gorbachev, Brezhnev, đến bác Stalin và cụ Lenin. Matryoska cuối cùng là Sa Hoàng bé tý, lọt thỏm trong bụng các nhà lãnh đạo cộng sản hậu thế.

Quầy bán vodka có thêm loại Putinka (Путинка), mang tên Tổng thống và Thủ tướng Nga Putin. Năm 2006, Putinka nhận giải sản phẩm của năm của nước Nga.

Bởi Putin được đánh giá là người đưa nước Nga trở lại sau khi Liên Xô sụp đổ, người được Tổng thống Elsin say rượu lựa chọn kế nhiệm vào đêm giao thừa 31-12-1999 trước lúc nhân loại đón thế kỷ mới, năm 2000.

Suốt cả cuộc đời Elsin là những ngày bét nhè, kể cả đi gặp nguyên thủ quốc gia, gặp gỡ báo chí, nhiều lần ông lảo đảo suýt ngã. Nhưng ông làm được vài điều mà nhân loại nhớ. Ra khỏi ĐCS Liên Xô, rồi giải tán Liên Xô, đứng trước mũi xe tăng của quân đảo chính. Trước khi về vườn, ông tiến cử Putin.

Người Nga như thở phào vì có Tổng thống 48 tuổi, trẻ trung, judo đai đen co thể tung đối thủ lên không, đi mô tô, lặn dưới nước rồi bay trên tiêm kích vào Chesnia. Hiếm có Tổng thống nào trên thế giới được như vậy.

Sự lựa chọn của nước Nga nghiện ngập nói lên rằng, triết lý của họ luôn nằm dưới đáy ly rượu. Đúng với nước Nga, đúng với vodka và những người uống nó. Sau 8 năm cầm quyền (2000-2008), dường như người Nga luyến tiếc Putin lúc đó mới 56 tuổi, tràn đầy sinh lực, mà hiến pháp không cấm ông vào chức…Thủ tướng.

Thế là búp bê matryoska được đưa vào chính trường. Putin tìm ra Medvedev để khỏa lấp cho khoảng lặng 4 năm. Sau Elsin là Putin, sau Putin là Medvedev và sau Medvedev lại là Putin 60 tuổi, đủ sức giữ chức hai nhiệm kỳ tiếp theo.

Xưa kia ở CCCP chuyển giao thế hệ thường là từ lãnh đạo già sang người…cao tuổi. Ít nhất, Medvedev và Putin cho thấy nước Nga có những lãnh đạo không còn ốm yếu, già nua như Elsin, Brezhnev, Stalin và Lenin.

Trước họ là đảo chính, đào thải hay xóa sổ kết quả của người đi trước, không có tính kế thừa. Nhưng thế hệ trẻ Putin biết dựa vào nhau. Putin có con chó Connie, Medvedev có chú mèo Dorofei. Cả hai gia đình chơi thân tới nỗi chó và mèo thành đôi bạn. Việc chó mèo không cắn nhau đã đảm bảo sự nắm quyền tổng thống trở lại của Putin vào năm 2012. Quyền lực biết dựa vào nhau đã làm nên chuyện lớn.

Tin cho hay, cánh sản xuất búp bê matryoska đã thiết kế một Putin to hơn để ôm Medvedev, trước đó Medvedev chứa trong bụng cả một Putin. Putin, dù to hay nhỏ, dù trẻ 48 tuổi hay già 68, thì vẫn là Putin và Putin thuộc về Elsin.

Nghĩ cho cùng, Elsin mới là kẻ say lại nắm vững nhất triết lý quyền lực “nằm dưới đáy chén rượu” trong lịch sử nước Nga. Ngay cả lúc bí tỷ, đứng không vững và dù đã chết đi rồi, nhưng ông vẫn một mực “tin tưởng vào sự thông thái tuyệt vời của nhân dân Nga”.

Có lẽ vì thế, Putin – matryoska có thể nắm quyền tới hơn hai chục năm sau. Người Nga nay đã uyên thâm hơn, thay vì nghiện Smirnoff, họ đã chuyển sang Putinka. Cho dù bị đánh sang trái phải, tấn trước tấn sau bởi búa rìu dư luận, nhưng với judo đẳng cấp đai đen và tài thao lược của búp bê lật đật, Putin sẽ quay lại thế cân bằng như lịch sử nước Nga qua bao thăng trầm.

Phố phường Moscow đang lặng lẽ qua mùa Đông giá lạnh. Vẫn những đồ lưu niệm búp bê matryoska cho các bà, đồ chơi lật đật cho con nít và rượu Putinka cho các ông vốn mê chính trị và gái. Ngày xưa chỉ thấy ở chợ trời, thời hội nhập bày ở shopping mall và hôm nay đang bán trong chính trường.

Nước Nga từng thuộc về Lê Nin, Stalin và hôm nay là của Putin nhưng đứng sau là hình bóng của tổng thống say Elsin, người thay đổi thế giới chứ không phải do perestroika lỗi lầm của Gorbachev.