30-8-2019
Sáng mình mới coi một bài viết trên báo Dân Trí “thông báo về việc xử lý vệ sinh môi trường sau vụ cháy kéo dài nhiều tiếng đồng hồ, xảy ra tại Công ty cổ phần bóng đèn phích nước Rạng Đông”. Nội dung của thông báo khá là nghiêm trọng:
1. Khuyến nghị người dân không sử dụng thực phẩm rau, hoa quả, gia cầm, cá, lợn được nuôi trong vòng bán kính 1 km kể từ tâm đám cháy trong thời gian 21 ngày.
2. Tiêu hủy các loại rau, trái cây tự trồng trong vòng bán kính 500m.
3. Không sử dụng nước tại các bể chứa nước hở trong bán kính 1km kể từ tâm đám cháy.
4. Thay rửa tất cả các vật dụng chứa nước, sinh hoạt có bám bụi bằng xà phòng 2-3 lần và nhiều lần bằng nước sạch.
5. Khuyến nghị người dân thay toàn bộ quần áo có nhiễm khói bụi do cháy – bằng cách giặt nước sạch nhiều lần. Sau đó ngâm xà phòng nóng từ 70-80 độ trong vòng 30 phút, ngâm tiếp 20 phút với nước tẩy quần áo, rồi xả sạch bằng nước sạch nhiều lần.
6. Vệ sinh toàn bộ ngoại cảnh, bao gồm bể nước, cây cối ban công, tường cửa bằng nước xà phòng đặc 2-3 lần. Sau đó rửa lại bằng nước sạch nhiều lần.
7. Nếu có trồng tiếp tục nên thay đổi đất, dung dịch thủy canh mới, để đảm bảo không bị ô nhiễm với các loại cây cảnh cũng tiến hành phun rửa nhiều lần bằng nước sạch để trôi bụi do cháy.
8. Cần sơ tán trẻ nhỏ, người già, ốm bệnh ra khỏi khu vực chịu ảnh hưởng của cháy, thời gian sơ tán từ 1-10 ngày.
9. Nếu có biểu hiện ho, khó thở, đau ngực, sốt bất thường thì phải đưa đi khám tại các bệnh viện để có biện pháp xử lý kịp thời.
Chuyện gì đang xảy ra ở đây vậy?! Mình đọc hết thì bài báo chỉ nói là “Sau khi cháy còn tồn dư nhiều khói bụi, không khí nhiễm bẩn, gây ảnh hưởng đến sức khỏe của nhân dân, của cán bộ viên chức tại một số khu vực và cơ quan, đơn vị, trường học trên địa bàn phường Hạ Đình”. Tại sao khói bụi của đám cháy này lại có thể dẫn đến nội dung thông báo nghiêm trọng đưa ra như trên?! Sau khi tìm hiểu tôi thấy SỢ và tôi nghĩ các bạn cần BIẾT RÕ NHỮNG GÌ ĐANG XẢY RA!
Tuy không nói thẳng là khói bụi từ đám cháy nguy hiểm như thế nào nhưng thông tin đã cho chúng ta biết rằng “Các khu vực kho và xưởng bị cháy nằm tại phía Đông Nam khuôn viên Công ty cổ phần Bóng đèn phích nước Rạng Đông, bao gồm: Kho compact, kho bóng đèn huỳnh quang, kho phích, kho đèn bàn, vật tư nghành xưởng và một số kho xưởng nhỏ khác.” Đến đây nếu bạn nào nhạy bén chút thì chắc đã nhận ra vấn đề đó là “KHO BÓNG ĐÈN HUỲNH QUANG”… Đây là thứ làm vấn đề này trở nên RẤT NGHIÊM TRỌNG!!!
Các bạn CẦN BIẾT một số thông tin sau:
1/ Cơ chế thắp sáng của đèn huỳnh quang là cần THỦY NGÂN (Hg). Lượng thủy ngân có trong bóng đèn dao động từ 3 đến 46 mg (mili gram). Bóng đèn dài 1.2m, trắng thường sử dụng có khoảng 5mg thủy ngân trong đó.
2/ Thủy ngân là kim loại nặng, trạng thái lỏng ở nhiệt độ bình thường và dễ bay hơi. Trong vụ này với nhiệt độ cao của đám cháy, kim loại thủy ngân trữ trong nhà máy để sản xuất bóng đèn và lượng kim loại thủy ngân có trong bóng đèn hoàn chỉnh bể ra đã rất dễ dàng bốc hơi vào không khí.
3/ Kim loại thủy ngân ở dạng hơi trong không khí (Elemental mercury vapor) rất dễ dàng được hấp thụ (tỷ lệ hấp thu xấp xỉ 80%) vào phổi, và nhanh chóng khuếch tán vào máu và phân phối vào tất cả các cơ quan của cơ thể. Ở dạng nguyên tố kim loại thủy ngân không tích điện, có khả năng khuếch tán cao và tan trong lipid, vượt qua hàng rào máu não và hàng rào máu nhau thai, cũng như hai lớp lipid của màng tế bào và các cơ quan nội bào! Hai cơ quan chính trong cơ thể tích tụ thủy ngân sau khi bị hấp thụ là não và thận. Sự bài tiết của thủy ngân ra khỏi cơ thể khá chậm, cần khoảng 30-60 ngày để bài tiết phân nữa (half-life) lượng thủy ngân trong các cơ quan trong cơ thể ngoại trừ não! Theo một số nghiên cứu não cần khoảng 20 năm!
4/ Thủy ngân là một kim loại nặng “cực độc”. Do thủy ngân có ái lực cao với nguyên tố Selen (Se) và các nhóm sulfhydryl có trong nhiều enzyme và protein mô dẫn đến gây ra ảnh hưởng trực tiếp rối loạn các chức năng của chúng và làm hư hỏng tế bào. Các hư hỏng này có thể rất nghiêm trọng và cuối cùng làm tê liệt các hệ thống cơ quan như phổi, thận hoặc hệ thần kinh. Nhiễm độc nặng có thể dẫn đến tử vong.
5/ Triệu chứng nhiễm độc cấp tính với hơi thủy ngân khi hít phải là: run rẩy, khó thở, tức ngực, không cảm giác được mùi, mất trí nhớ, khó ngủ, đau đầu, cảm giác yếu mệt, suy nhược cơ bắp, co giật cơ bắp, giảm chức năng nhận thức,… Nhiễm độc thủy ngân còn là nguyên nhân gây nên sẩy thai và thai dị dạng!
Tôi khuyên các bạn:
1️. Khi đã biết bị phơi nhiễm và nghi ngờ nhiễm độc bởi thủy ngân thì cần được điều trị càng sớm càng tốt do các tác động có hại của thủy ngân lên cơ thể là không thể phục hồi được!!! Nên tham khảo ý kiến sớm với nhân viên y tế và các cơ quan chịu trách nhiệm kiểm soát độc tố.
Cập nhật: Phóng viên báo Zing cho mình biết “Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai” đang sẵn sàng tiếp nhận bệnh nhân nhiễm độc, nếu nghi bị nhiễm các bạn qua đây nha.
2️. Nếu các bạn trong vùng nhiễm, nên đi chỗ khác ở tạm trong một thời gian.
3️. Trong vùng nhiễm khi ra đường tuyệt đối phải sử dụng khẩu trang có trang bị than hoạt tính.
4️. Cẩn thận với nước các bạn đang sử dụng, sau cơn mưa, thủy ngân có thể đã nhiễm vào nguồn nước! nên mua nước chai uống trong thời gian chờ kiểm nghiệm.
Ngoài ra, tôi mong các tổ chức chính quyền và bang quản lý nhà máy phải thực sự nhìn nhận vấn đề này một cách RẤT NGHIÊM TÚC, không nên giấu thông tin với người dân. Chuyện này có thể gây nên một thảm họa môi trường nghiêm trọng cho một lượng lớn người đang sống ở Hà Nội. Với vai trò là một nhà khoa học, tôi có những đề xuất như sau:
1️. Phải NGAY LẬP TỨC lấy mẫu khí, nước, đất từ tâm cùng cháy trở ra kiểm tra nồng độ thủy ngân cho đến khi không còn thấy nữa để xác định chính xác vùng nhiễm mà khoanh vùng.
2. Đề nghị người dân di tản ngay ra khỏi những vùng được coi là nhiễm nặng, và điều trị ngay những người có triệu chứng nhiễm độc thủy ngân.
3️. Cô lập khu vực nhà máy có chứa thủy ngân ngay, tránh các tác nhân có thể làm lây lan.
4️. Cần sự hỗ trợ của các chuyên gia để thực hiện thu dọn và xử lý ô nhiễm thủy ngân.
Số liệu cần tham khảo về nồng độ thủy ngân cho phép của tổ chức y tế thế giới (WHO):
– Lượng thủy ngân cho phép trong không khí là 2–10 nanô gram/mét khối.
– Lượng thủy ngân cho phép trong nước ngầm và nước bề mặt là 0.5 micrô gram/lít
Mong các các nhà lãnh đạo, chức trách và mọi người hãy mau hành động để bảo vệ sức khỏe cho chính mình, người dân và con em.
TS. Nguyễn Hồng Vũ,
Viện Nghiên cứu ung thư, City of Hope, California, USA
Cố vấn khoa học Ruy Băng Tím
Tài liệu tham khảo:
https://www.dhs.wisconsin.gov/mercury/spill.htm
https://www.cdc.gov/niosh/ershdb/emergencyresponsecard_29750021.html
https://www.who.int/water_sanitation_health/dwq/chemicals/mercuryfinal.pdf
Jung-Duck Park and Wei Zheng, 2012. Human Exposure and Health Effects of Inorganic and Elemental Mercury. J Prev Med Public Health. 45: 344–352. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3514464/)
Michael Aucott, Michael McLinden, and Michael Winka, 2004. Release of Mercury From Broken Fluorescent Bulbs. Environmental Assessment and Risk Analysis Element. (https://www.state.nj.us/dep/dsr/research/mercury-bulbs.pdf)
