Mọi thứ đều đơn giản

Mai Quốc Ấn

29-7-2019

Tôi từng phải nói thẳng với một số dân oan bằng một câu rất phũ phàng: “Anh/chị phải mất đất/nhà/tài sản một lần cho nhớ! Đó cũng là một loại học phí cuộc đời đấy ạ!”.

Đó là một cảm giác, một trải nghiệm cá nhân rất không hay, nhưng cần thiết. Những người khốn khổ, không nắm rõ luật pháp ấy được tôi hướng dẫn khiếu nại ra sao, khởi kiện thế nào hay thậm chí tố cáo những đối tượng tranh chấp hay thu hồi đất/nhà/tài sản của mình trái pháp luật ra sao. Rất kỹ! Câu nói ấy chỉ bật ra sau khi họ nói không muốn/không dám làm mà chỉ muốn tôi làm thay hoặc hướng dẫn một cách khác: “chạy”.

Câu nói ấy, thật sự rất đơn giản, và tôi sẽ bỏ rơi họ thật! Vì họ không xứng đáng với sự giúp đỡ với nghĩa đơn giản nhất của từ giúp đỡ. Nhiều dân oan lâu năm sau này rành luật đến mức các luật sư cũng ngạc nhiên cũng kể cho tôi về “thời kỳ đầu” muốn “chạy” và những cú lừa cay đắng.

***

Hãy nói về một câu chuyện khác quan trọng hơn. Vùng núi Pyrenees là nơi hoang vu, không có người sinh sống ở tại Pháp. Các nhà khoa học đã tìm thấy hạt vi nhựa trong những cơn mưa tại đây dù bán kính 100km xung quanh chủ thưa thớt nông dân lẻ tẻ mà không có bất kỳ khu công nghiệp lớn nào. Hạt vi nhựa trong đại dương đã nhiều khủng khiếp qua những nghiên cứu được công bố quốc tế, nay đã có trong không khí, trong nước mưa, trong nước ngầm.

Ở Việt Nam, chưa có công bố nghiên cứu nào về hạt vi nhựa trong không khí, trong nước biển, nước ngầm. Đừng lấy làm ngạc nhiên khi 80% rác của quốc gia được chôn lấp và đất nước chúng ta “vinh hạnh” đứng trong Top 5 thế giới về xả rác ra đại dương. Sự thiếu minh bạch thông tin và thói láo thành quen trong các báo cáo là nguyên nhân? E là chưa đủ nếu hiểu một cách đơn giản.

“Mưa axit”, “bụi PM2.5” là những khái niệm người Việt mới biết gần đây trong khi “mưa vi nhựa”, “bụi PM0.3” đã được thế giới công bố. Còn rất nhiều thứ người Việt chưa biết nữa, mang tính chất độc hại, vẫn tồn tại xung quanh chúng ta và không thấy được bằng mắt thường. Nhưng chúng vẫn âm thầm “sinh sôi” với tốc độ nhanh và gây nhiều bệnh nan y.

Và bệnh viện sẽ là nơi “chạy” cho những ngày bệnh tật để mưu cầu sự sống trong đau đớn bản thân, trong tốn kém của gia đình, trong lo lắng của người thân? Cũng có rất rất rất ít người chạy chữa thành công để rồi trước, trong và sau qua trình “chạy” ấy vẫn là “sống chung” với ô nhiễm. Còn đám đông thì…

Thì đừng ngạc nhiên nếu chiếc xe mới mua hay mái tôn mới lợp nhà bỗng dưng mau rỉ sét vì mưa axit! Thì đừng ngạc nhiên nếu phổi, gan, thận, não,… mắc ung thư dù bạn uống nước đóng chai và ăn thịt nhập chuẩn organic. Những thứ mà tôi liệt kê kiểu “thì đừng ngạc nhiên” sẽ rất dài dù hiểu biết về môi trường của tôi còn rất khiêm tốn.

Mọi thứ đơn giản đều có lý do!

Và lý do cho một tương lai bớt u ám hơn gần của bản thân, của cháu con hay tương lai xa hơn của một dân tộc, của cả thế giới; phải bắt đầu từ việc tự ý thức lại về tâm thế lẫn hành động của bản thân để bảo vệ môi trường.

“Cuộc đếm xác theo nghĩa đen từ năm 2030” là cụm từ được tôi cảnh báo nhiều lần. Những người chưa tin có thể tìm hiểu về số liệu tăng trưởng ung thư, tăng trưởng bệnh không di truyền, sinh đẻ biến dị bởi ô nhiễm để hiểu mình sẽ đối mặt với nguy cơ ra sao.

Không thay đổi để bảo vệ môi trường sống thì đừng ngạc nhiên nếu một ngày bạn nghe câu nói tưởng chừng có vẻ phũ phàng, khi đang bệnh tật. Bởi mọi thứ đều đơn giản là như vậy về mặt bản chất gốc!