Muốn đánh tham nhũng nên ngăn chặn ngay từ khâu tư vấn thiết kế

Nguyễn Hoài Nam

15-6-2019

Chuyện cả đoàn Thanh tra Bộ Xây dựng bị bắt vì đòi hối lộ để bỏ qua sai phạm là chuyện bình thường trong một nhà nước pháp quyền hiện nay. Để ngăn chặn thì nhà nước nên kiểm soát chặt ngay từ khi giai đoạn tư vấn thiết kế.

Vụ Quỹ đen ở cục Đường thủy nổ tung năm 2018 chỉ là chìa khóa để mở vào cục Đường thủy mà tôi phải bỏ công sức, trí tuệ gần 2 năm mới đủ chứng cứ.

Thực tế, các công trình vốn ngân sách bị tham nhũng tinh vi ngay từ khâu tư vấn thiết kế sau đó là mời thầu và cuối cùng là giám sát.

Ví dụ muốn tham nhũng ở một công trình vốn ngân sách thì lợi ích nhóm chuẩn bị ngay từ khâu tư vấn thiết kế, để cho đơn vị đã được thỏa hiệp vào tư vấn. Chẳng hạn công trình đó chỉ cần 3 công đoạn thi công, thì tư vấn vẽ thêm 2 công đoạn nữa (hoặc 1 công đoạn vẽ ra 3). Tư vấn là người nhà nên hồ sơ qua khâu thẩm định nhẹ như lông hồng.

Tiếp đến là nhà thầu thi công. Do được bật đèn xanh nên nhà thầu trúng thầu quá nhẹ nhàng và khi thi công sẽ thi công sai thiết kế được duyệt (bớt 2 hoặc 3 công đoạn thi công) nhưng hồ sơ quyết toán vẫn chuẩn theo thiết kế.

Đơn vị giám sát cũng là sân sau nên ký duyệt toàn bộ hồ sơ của nhà thầu thi công sai.

Khi quyết toán nhà thầu sẽ mua hóa đơn cho khớp với số tiền theo hợp đồng.

Với cách tham nhũng kiểu này thì kiểm toán chào thua vì họ chỉ kiểm toán trên hồ sơ mà thôi. Và nhà nước hàng ngày hàng tháng hàng năm, công trình nào cũng mất ít nhất là 1/3 giá trị công trình.

Để ngăn chặn tham nhũng tinh vi kiểu này, nhà nước cần có người có tâm, giỏi chuyên môn để giám sát các bước như mời thầu đúng thông tư Bộ Xây dựng không, thiết kế đúng với thực tế công trình hay không, máy móc có đúng với Thông tư không và đơn vị giám sát nhà thầu thi công đúng theo thiết kế hay không?

Nếu làm được ngay từ ban đầu tôi tin nạn tham nhũng sẽ hạn chế tối đa.

Vì thế thế mới có chuyện quỹ đen ở cục đường thủy nội địa. Bởi ở cục này vốn ngân sách mỗi năm cả ngàn tỉ đồng.

Nghe nói Bộ GTVT chủ động mời kiểm toán vào. Tôi thách đố quân của a Phơc tìm ra được hai công trình của Cục đường thủy ở Đồng Nai và Cần Thơ giá trị trên dưới 80 tỉ đồng, nhưng tham nhũng 45 tỉ đồng. Tôi có đủ chứng cứ chứng minh trong tay.