Có hay không một Gorbachev Việt Nam?

ICiệt’s Blog

25-10-2018

Trong hai lần gặp gỡ nhà văn Nguyễn Viện, cách đây hơn một năm, lần đầu thì nghe một câu chuyện hậu trường chính trị, lần sau thì nghe một nhận định rất phổ biến trong tầng lớp văn nghệ sĩ lẫn trí thức Việt Nam. Hai lần đó, đều liên quan một người: Nguyễn Phú Trọng.

Về chuyện, anh kể. Đại khái, trong đám tư vấn và tháp tùng bên dưới Nguyễn Phú Trọng có một tay phó hiệu trưởng một trường đại học, tự cho mình mang khả năng nhìn chỉ tay đoán vận mệnh. Trong buổi nói chuyện thân mật, khi Nguyễn Tấn Dũng vẫn còn làm thủ tướng, ông ta coi chỉ tay cho Nguyễn Phú Trọng và kết luận rằng, Nguyễn Phú Trọng sẽ là tổng thống Việt Nam thống nhất đầu tiên trong lịch sử và, người coi chỉ tay… sẽ là thủ tướng. “Anh là tổng thống còn em là thủ tướng!” Chuyện như hề. Nhà văn Nguyễn Viện khẳng định, câu chuyện này được đồn thổi phía sau hậu trường chính trị rất nhiều. Bản thân anh không tin câu chuyện này, nhưng anh cũng như tôi biết, quan chức và lãnh đạo Việt Nam rất dị đoan và tin bói toán. Nhiều người thân cận Nguyễn Tấn Dũng đều biết, ông Dũng ngoại trừ có một nữ luật sư tư vấn các vấn đề đầu tư còn kèm theo cả một nhà sư chuyên xem phong thuỷ cho thủ tướng. Chính vị tướng số này đoán hoạn vận ông Dũng gian nan, ông Dũng và gia đình đã dùng rất nhiều tiền xây chùa Bái Đính ở Ninh Bình để… giải hạn. Câu chuyện về Nguyễn Phú Trọng, nhà văn Nguyễn Viện bình rằng, không ai có đầu óc mà tin Nguyễn Phú Trọng sẽ làm như Gorbachev để trở thành tổng thống, nhưng nếu những người xung quanh khiến ông ta nghĩ mình sẽ lưu danh lịch sử theo cách đó thì nhiều khả năng ông ta sẽ làm. Nguyễn Viện cũng cho rằng, có thể vì vậy mà Osin Huy Đức chuyển ngòi bút ủng hộ Nguyễn Phú Trọng.

Lần sau, gặp lại anh. Anh phân tích khả năng Nguyễn Phú Trọng trở thành Gorbachev rất cao khi ông ta là người duy nhất thời điểm này nắm quyền lực khá tuyệt đối, có thể nói, trừ Lê Duẩn ra, dưới thời Nguyễn Phú Trọng từ độc tài tập thể chuyển sang độc tài cá nhân. Anh nói, anh biết khả năng Nguyễn Phú Trọng trở thành Gorbachev chỉ là 1%, dù là 1% cũng là tia hy vọng của dân tộc.

Tôi hơi giật mình và bất ngờ khi anh nói, nghĩ và tin vào điều đó. Tôi chỉ ra cho anh, cả 1% đó cũng không có khả năng xảy ra. Quan điểm tôi, khi quan sát chuyển động quốc gia tôi chỉ nhìn vào những nhân tố ảnh hưởng trực tiếp đến cách mà quốc gia thay đổi, tôi không quan tâm đến nhiễu động chính trị như những chiến dịch diệt tham nhũng, nhóm củi đốt lò, diệt phe phái lẫn nhau, vân vân. Tôi đưa ra 5 nhân tố xảy ra dưới thời Nguyễn Phú Trọng làm tổng bí thư: Một, đề ra bộ luật hình sự (BLHS2015), với những điều khoản hạn chế triệt để không gian tự do tư tưởng lẫn khả năng sáng tạo xã hội, khiến xã hội mất khả năng hình thành giải pháp cho những nan đề mà xã hội đặt ra, chưa hết, nó còn bóp nghẹt những sinh hoạt dân chủ của người dân vốn là nền tảng cho một xã hội dân chủ tương lai;

Hai, trong một loạt văn kiện bí mật mà lãnh đạo đảng ký với Trung Quốc, tôi chắc chắn có điều khoản mà Bắc Kinh hỗ trợ đảng cộng sản Việt Nam trong việc kiểm soát xã hội cũng như bảo toàn chế độ, thông qua công nghệ quản lý công dân mà chính quyền Bắc Kinh đang phát triển, dễ thấy, hệ thống camera do Bắc Kinh cung cấp cho Việt Nam ngày càng dày đặc hơn cũng như lộ trình số hoá mỗi công dân bằng một mã số để theo dõi tuyệt đối;

Ba, chính điểm thứ hai là nền tảng cho luật an ninh mạng xuất hiện trước sự phản đối của hầu hết người dân; bốn, đổi lại công nghệ giám sát công dân và bảo toàn chế độ, chắc chắn Việt Nam phải nhượng bộ cái gì đó cho Trung Quốc, chẳng hạn… thuê đất 99 năm hay buộc tham gia vào con đường tơ lụa trên biển của Bắc Kinh như hình thức thừa nhận chúng ta mất chủ quyền tuyệt đối trên biển; sau cùng, năm, phần lớn người dân hay giới trí thức phán đoán hành vi lãnh đạo chủ yếu dựa trên góc nhìn hành vi của chính mình, thực tế, khi bước vào vị trí quyền lực tuyệt đối thì não trạng con người ta thay đổi hẳn, đó là thứ não trạng vừa đa nghi vừa tuỳ tiện, vừa duy ý chí vừa độc đoán, não trạng đó khiến người ta quỵ luỵ trước quyền lực của chính mình. Không kẻ nào tự rời bỏ quyền lực tuyệt đối để trả lại quyền dân chủ cho người dân.

Người ta quên rằng, trong vô vàn những quốc gia cộng sản Đông Âu sụp đổ theo Liên Xô, phần lớn đều đổ máu và không thấy một Gorbachev nào ngoài Liên Xô. Và, lựa chọn của Gorbachev không phải vì ông ta sáng suốt và nhân tính, Gorbachev không còn một lựa chọn nào khác, hoặc mất hết quyền lợi mà đảng viên cấp cao có (kèm theo cái chết, biết đâu chừng) hoặc, đâm chết đảng cộng sản Liên Xô. Rõ ràng, lựa chọn giải thể đảng cầm quyền, Gorbachev giữ được đời sống nhung lụa lẫn quyền lực chính trị giai đoạn hậu Xô Viết. Có thể nói, lựa chọn của Gorbachev là chính thời đại đó chọn lựa hơn chính ông ta, thử nghĩ xem, nếu lúc đó Liên Xô vẫn còn vững mạnh và không bị suy thoái kinh tế khi chạy đua vũ trang với Mỹ, chúng ta có tin Gorbachev sẽ giải thể đảng cộng sản Liên Xô không? Không.

Do đó, tôi không có cơ sở nào để tin có một Gorbachev ở Việt Nam, mà thực tế cho thấy, Việt Nam đang chính thức bước vào giai đoạn mất tự do, mất quyền tự chủ và mất dần cương thổ nặng nề nhất lịch sử. Chúng ta chỉ có thể chờ xem ngưỡng chịu đựng của người dân Việt Nam sẽ tiến đến điểm tới hạn nào. Như nhiều người đã nói, thứ mà người Việt đối phó không phải cá nhân, tập thể cầm quyền, mà là hệ thống. Một cỗ máy giết dần giết mòn quốc gia và cả những người đang cố bảo vệ nó.