Khốn khổ người dân Trung Hoa

Huỳnh Ngọc Chênh

13-2-2020

Bỗng dưng vào ngày 12/2, con số người nhiễm tăng vọt lên gấp 10 lần và số người chết tăng lên gấp đôi ở Hồ Bắc, là tâm dịch.

Khi người dân phẫn nộ không còn sợ hãi

LTS: Bài viết dưới đây của Hứa Chương Nhuận (Xu Zhangrun), cựu giáo sư đại học Thanh Hoa, được facebooker Nguyễn Sử dịch đăng. Theo facebooker Đặng Sơn Duân thì, “bài viết ‘Nhân dân phẫn nộ không còn sợ hãi nữa’ nhân tình hình bệnh dịch được ông công bố trên mạng ngày 4.2 đang gây xôn xao giới trí thức Trung Quốc. Trong bài viết mà ông tự nhận có thể là tác phẩm cuối cùng được công bố của ông, giáo sư Hứa đả kích dịch bệnh lan tràn là vì một chế độ vô năng, đặc biệt là bại hoại về đạo đức, sẵn sàng hy sinh hàng triệu người dân để bảo vệ quyền lực của mình”.

Tường trình của một luật sư sau “ước đàm”

Lý Vũ Thần

7-2-2020

HPP: Đại dịch viêm phổi do coronavirus Vũ Hán làm chao đảo Trung Quốc, chấn động thế giới, làm bộc lộ những hiểm huyệt thể chế. Cái chết của bác sĩ 34 tuổi, Lý Văn Lượng, người “thổi còi” vụ đại dịch không chỉ gây phẫn nộ mà còn thức tỉnh lương tâm. Tôi đọc được bài viết của một luật sư thực tập người Vũ Hán, chủ nhân của trang mạng “Bức tường quyền lợi”, đăng ngày 7-2, lòng cảm thấy không yên, bèn dịch ra đăng lên trang nhà, chia sẻ với các bạn.

Trung cộng: Sống nhờ tin đồn và chết vì tin đồn

Trần Trung Đạo

6-2-2020

Tin đồn tồn tại trong mọi xã hội nhưng mức tác hại tỉ lệ nghịch với dân trí và niềm tin nơi chính phủ. Trong các xã hội độc tài có trình độ dân trí thấp, tin đồn tác hại mạnh và ngược lại trong các xã hội dân chủ có trình độ dân trí cao tin đồn không gây nhiều tác hại.

Từ đại dịch Coronavirus, quan sát mối tương quan giữa văn hóa và phát triển kinh tế tại Trung cộng

Trần Trung Đạo

4-2-2020

Yếu tố tinh thần và văn hóa ảnh hưởng thế nào trong dòng phát triển kinh tế và chính trị của một quốc gia là một vấn đề được tranh luận không chỉ mới đây mà từ nhiều trăm năm giữa các trường phái tư tưởng.

Giải nhân quyền Sacharow được trao cho nhà phê bình chế độ Ilham Tohti

Vũ Ngọc Yên

25-10-2019

Nhà hoạt động nhân quyền Ilham Tohti. Photo Courtesy

Nghị viện Âu châu công bố giải nhân quyền Sacharow 2019 được trao cho nhà phê bình chế độ Trung cộng Ilham Tohti. Tohti là một nhân sĩ nổi tiếng, đại biểu cho dân tộc thiểu số Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ (Uyghur) ở Trung Quốc. Cách đây 5 năm Tohti đã bị án chung thân vì dấn thân tranh đấu cho dân tộc của ông.

TQ không bỏ Tư Chính mà Chủ tịch Trọng chưa thể đi Mỹ

BBC

22-10-2019

Tàu ngầm Trung Quốc xuất hiện cạnh tàu cá Việt Nam giữa tháng Chín 2019. Ảnh do ngư dân Quảng Ngãi cung cấp/ FB Nguyễn Thế Bình

Căng thẳng giữa Trung Quốc và Việt Nam liên quan đến Bãi Tư Chính và hoạt động của tàu khảo sát Hải Dương Địa Chất 8 vẫn đang gia tăng, việc Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng không thể đi Mỹ sớm, và Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ sẽ sớm đến Việt Nam. Tất cả cho thấy điều gì về ‘bàn cờ’ chiến lược biển Đông?

Làm cho tình hình Hồng Kông ổn định

Project Syndicate

Tác giả: Michael Spence

Dịch giả: Đỗ Kim Thêm

30-9-2019

Ảnh minh họa. Nguồn: Ivan Abreu/ SOPA Images/ LightRocket via Getty Images

Sau nhiều tháng biểu tình với quy mô lớn ở Hồng Kông, tương lai của thành phố như là cầu nối giữa Hoa Lục và thế giới bên ngoài đang trong tình trạng lâm nguy. May mắn thay, tất cả các phe phái đều quan tâm trong việc theo đuổi mức tăng trưởng toàn diện hơn trong khuôn khổ “một quốc gia, hai hệ thống”, mà nó có ý nghĩa quyết định cho sự thành công của Hồng Kông.

Liệu Phạm Bình Minh có đáng trách?

Nguyễn Đình Cống

30-9-2019

Phạm Bình Minh phát biểu tại Liên Hiệp quốc ngày 28/9/2019. Photo Courtesy

Gần đây xảy ra sự kiện, ngày 28 tháng 9 tại Liên Hiệp quốc, Phó Thủ tướng, kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh phát biểu 15 phút. Ông Minh nói chung chung về thành tích của VN, về căng thẳng ở Biển Đông, kêu gọi đa phương hóa quan hệ, không dám đụng đến tên Trung Quốc.

Đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ sụp đổ trước năm 2049

Project Syndicate

21-9-2019

Tác giả: Bùi Mẫn Hân

Dịch giả: Đỗ Kim Thêm

Ảnh minh họa. Nguồn: Fen Li/Getty Images

Hồi năm 2012, Chủ tịch Tập Cận Bình đã hứa hẹn rằng, Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) sẽ mang lại những thành công vĩ đại trước hai buổi lễ kỷ niệm một trăm năm sắp tới vào năm 2021 và 2049. Nhưng không có một thái độ nào thuộc về tinh thần dân tộc có thể thay đổi sự thật là sự sụp đổ của Đảng hiện ra gần hơn bất cứ lúc nào kể từ khi thời đại Mao kết thúc.

Người Trung Quốc làm mưa, làm gió ở Việt Nam

BTV Tiếng Dân

20-9-2019

Sân bay Nước Mặn bị người Trung Quốc “bao vây”

Báo Một Thế Giới đưa tin: Người Trung Quốc sở hữu 21 lô đất dọc sân bay quân sự Nước Mặn. Thông tin này được xác nhận trong buổi tiếp xúc cử tri huyện Hòa Vang của Đoàn ĐBQH TP Đà Nẵng sáng 19/9. Ông Tô Văn Hùng, GĐ Sở TN&MT Đà Nẵng thừa nhận: “Ở khu vực dự án đô thị dọc sân bay Nước Mặn, thuộc quận Ngũ Hành Sơn có 246 lô đất. Chúng tôi rà soát thì có 21 trường hợp là người Trung Quốc đứng tên”.

Joshua Wong tại New York: Nhân quyền và Hồng Kông là hai điều kiện cho thương ước Mỹ-Hoa

Đỗ Kim Thêm

14-9-2019

Joshua Wong trong một buổi hội thảo ở New York. Photo: AFP / TIMOTHY A. Clary

Trong bất kỳ chương trình đàm phán nào với Trung Quốc, Tổng thống Mỹ Donald Trump phải liên kết với các điều khoản bảo vệ nhân quyền và tương lai của Hồng Kông. Đó là hai vấn đề  tiên quyết nhất”. Joshua Wong, nhà lãnh đạo cho phong trào đấu tranh dân chủ ở Hồng Kông, đã kêu gọi như vậy trong một cuộc họp về Phong trào chống Dự luật dẫn độ với khoảng 200 sinh viên tại Đại học Columbia ở New York hôm thứ Sáu, ngày 13 tháng 6 năm 2019.

Cuộc chiến giữa Joshua Wong với lãnh đạo Trung Quốc ở Đức

Hiếu Bá Linh, biên dịch

12-9-2019

Joshua Wong và các nhà hoạt động tại buổi họp báo liên bang ở Berlin ngày 11/9/2019. Photo Courtesy

Nhà hoạt động Joshua Wong và đại sứ Trung Quốc Wu Ken song đấu dữ dội từ xa. Thủ tướng Đức Merkel cũng bị liên lụy.

Chúng tôi không muốn Thiên An Môn xảy ra ở Hồng Kông

Nguyễn Quang Duy

20-8-2019

Tối thứ sáu 16/8/2019, tại hai thành phố Melbourne và Sydney, Úc, những người ủng hộ Bắc Kinh đã tấn công người ủng hộ tự do cho Hồng Kông.

Chính quyền cộng sản Trung Quốc bất chấp lương tri nhân loại

Đoàn Bảo Châu

16-8-2019

Cảnh sát Trung Quốc xô đẩy những người phụ nữ Duy Ngô Nhĩ ở Urumqi, thủ đô của người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương. Nguồn: Getty Images

Đây là bài báo trên tờ Independent, một tờ báo có uy tín của Anh.

Anh phải có trách nhiệm hỗ trợ dân Hồng Kông

Trương Nhân Tuấn

16-8-2019

Người dân Hồng Kông giương cờ Anh biểu tình, đi tới ga xe lửa West Kowloon ngày 7/7/2019. Nguồn: Chan Long Hei/EPA

Đại sứ TQ ở Anh nói là Anh không được can thiệp vào chuyện Hong Kong. Cha nội đại sứ này điển hình là “mẫu” người cộng sản TQ. “Mẫu” người này, giấy tờ hợp đồng pháp lý, chữ ký con dấu… đối với họ đều là chuyện ngồi cầu tiêu “sổ toẹt”. Phán quyết Tòa PCA 11-7-2016 là thí dụ điển hình. Còn thỏa thuận Đặng Tiểu Bình ký với bà Thatcher 1997 bảo đảm Hong Kong “tự trị” trong vòng 50 năm là chuyện thứ hai.

Nhân cuộc khủng hoảng ở Hồng Kông – Hồng Kông, một lần tôi đã gặp

Lê Phú Khải

15-8-2019

Hai triệu người đã xuống đường ở Hồng Kông. 350.000 người đã đình công. Xe lửa, xe tải, phi trường đang tắc nghẽn… Nhiều người đặt câu hỏi, liệu có một Thiên An Môn sẽ diễn ra ở Hồng Kông hay không?

Người ta hay nói đến Hồng Kông là một thị trường tài chính, chứng khoán, giao dịch thương mại lớn… Nhưng ít người hiểu rằng, Hồng Kông còn là một thị trường tin tức lớn nhất thế giới. Ở Hồng Kông, anh có thể biết những gì đã xẩy ra đêm qua khi thức dậy. Những cuốn sách mới ra lò, kể cả những cuốn tiểu thuyết ăn khách nhất trên thế giới cũng được người ta tóm tắt ngay nội dung để bán cho anh.

Có tiền ở đây là có thể mua được tất cả mọi tin tức trên thế giới, có cả những “hãng” sản xuất ra những thứ hàng hóa thông tin này để bán cho anh đặt mua hàng tháng, hay hàng tuần, hàng ngày… Vì thế, các hãng thông tấn lớn nhất trên thế giới đều đặt phóng viên thường trú tại đây. Mật độ nhà báo trên thế giới ở đây vào loại cao nhất. Năm 1960, Thông tấn xã Việt Nam có điều đình nhiều lần để đặt phóng viên thường trú tại đây nhưng không thành.

Chính vì vậy mà khó có thể xẩy ra một vụ đàn áp như Thiên An Môn ở Hồng Kông lúc này. Vì Hồng Kông không phải là Trung Quốc. Hồng Kông không nằm gọn trong lục địa Trung Hoa. Ống kính của một rừng báo chí thời kỹ thuật số, thời @ 4.0 chỉ chờ có biến động là bao phủ thông tin, hình ảnh lên toàn cầu.

Chính xã hội tự do và nhà nước pháp quyền đã tạo nên một Hồng Kông phồn vinh, vì thế nếu từ bỏ pháp quyền là Hồng Kông sụp đổ và không thể đảo ngược xu thế đã có bề dầy 100 năm này.

Kinh tế Hồng Kông là một nền kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển được xây dựng trên nền kinh tế thị trường, thuế thấp và ít có sự can thiệp của chính phủ. Đây là một trung tâm tài chính thương mại quan trọng và là nơi tập trung nhiều đại bản doanh công ty của khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Kinh tế Hồng Kông chủ yếu là dịch vụ. Tỷ trọng của khu vực này trong GDP của Hồng Kông lên đến 90%.

Trong quá khứ, chế tạo là khu vực quan trọng nhất của nền kinh tế do Hồng Kông đã tiến hành công nghiệp hóa sau chiến tranh thế giới thứ hai. Với xuất khẩu làm động lực, kinh tế Hồng Kông đã tăng trưởng với tốc độ bình quân hằng năm là 8.9% trong thập niên 1970. Hồng Kông đã trải qua một quá trình chuyển dịch nhanh sang một nền kinh tế dịch vụ trong những năm 1980, khi tốc độ tăng trưởng đạt 7.7% bình quân mỗi năm. Phần lớn các hoạt động sản xuất được chuyển qua Trung Hoa đại lục trong thời kỳ này và công nghiệp hiện nay chỉ chiếm 9% nền kinh tế.

Khi Hồng Kông đã lớn mạnh để trở thành một trung tâm tài chính, tăng trưởng chậm lại xuống còn 2.7% mỗi năm trong những năm 1990. Cùng với Singapore, Hàn Quốc và Đài Loan, Hồng Kông được gọi là một trong Bốn con hổ châu Á do tốc độ tăng trưởng cao và công nghiệp hóa nhanh chóng trong thời kỳ từ thập niên 1960 đến thập niên 1990.

Cái “con hổ” châu Á ấy, người dân tiêu đồng đô-la Hồng Kông có tỷ giá 7.75 đến 7.85 một đôla Hồng Kông ăn 1 đôla Mỹ, sinh sống trên 262 hòn đảo có tổng diện tích 1103 km2 với hơn 5 triệu dân, nói tiếng Anh và tiếng Quảng Đông, không nói tiếng Quan Thoại như Trung Hoa lục địa. Cái “con hổ” ấy vào đêm 1 tháng 7 năm 1997 đã trở về với… đất mẹ Trung Hoa!

***

Những ngày tôi ở Hồng Kông, các nơi công cộng đều gắn những đồng hồ chạy ngược rất lớn. Những đồng hồ đó chạy giật lùi đếm những giây còn lại cho đến thời điểm Hồng Kông trở về với Trung Hoa lục địa. Một làn sóng di dời khỏi Hồng Kông diễn ra trong những ngày đó. Người ta đã làm một cuộc thăm dò sau này ở Đại học Hồng Kông vào năm 2012 thì thấy 70% người được hỏi, nói họ tự nhận là người Hồng Kông chứ không phải là người Trung Quốc.

Làm sao lại di tản trước 1 tháng 7 năm 1997? Làm sao lại muốn ly dị với chính tổ tiên cuả mình là người Hán và đất mẹ Trung Hoa, nếu không phải đó là khát vọng của Tự do và Dân chủ- xu hướng của thời đại?

Do Hồng Kông đất hẹp người đông nên việc xây dựng nhà cửa rất hợp lý. Người ta có thể bạt một triền núi đá để san một mặt bằng rồi làm nhà cao tầng bên vách núi chênh vênh, giải quyết nạn thiếu nhà. Nhưng cả Hồng Kông là một công viên cây xanh lớn, với 40% đất được dành cho công viên thôn quê và các khu dự trữ thiên nhiên. Người đến mua sắm, du lịch ở Hồng Kông nườm nượp.

Hồng Kông thường được mô tả là nơi phương Đông gặp phương Tây, điều này được phản ánh trong hạ tầng kinh tế, giáo dục và văn hóa đường phố. Trên một góc phố nào đó, có thể có các tiệm truyền thống Trung Hoa bán thảo dược Trung Hoa, các đồ dùng linh tinh có liên quan đến Phật giáo hay bát súp vi cá mập bằng chất dẻo. Nhưng tại góc phố tiếp theo, người ta có thể tìm thấy các rạp hát đang chiếu các bộ phim ăn khách của Hollywood, một quán rượu theo phong cách Anh, một nhà thờ Công giáo hoặc một quán thức ăn nhanh MacDonald’s.

Ngôn ngữ chính thức của Hồng Kông là tiếng Hoa và tiếng Anh; các biển hiệu bằng hai thứ tiếng này hiện diện khắp nơi ở Hồng Kông. Chính quyền, cảnh sát, và phần lớn các nơi làm việc đều sử dụng cả hai thứ tiếng. Sự cai trị của người Anh đã kết thúc hai thập kỷ trước nhưng văn hóa phương Tây vẫn thấm sâu vào Hồng Kông và tồn tại liền một mạch với triết lý và phong tục phương Đông.

_____

Một số hình ảnh tác giả gửi tới:

Nhà hàng nổi có sức phục vụ 3000 thực khách một lúc trên vịnh Victoria ở Hồng Kông – Năm 1997
Nhịp sống hối hả ở Hồng Kông. Ảnh: Lê Phú Khải
Tác giả ở Hồng Kông hồi tháng 2 năm 1997

Tại sao chúng ta lại tự từ bỏ chủ quyền ngay chính trên đất chúng ta?

Nguyễn Ngọc Chu

14-8-2019

1. UẤT ỨC

Ngày 27/7/2019 khi được tin khoảng 500 cảnh sát Công an Hải Phòng bắt giữ 380 tội phạm Trung Quốc trong đường dây đánh bạc ở khu đô thị Our City (Thành phố của chúng ta [của người Tàu]) dư luận xã hội tỏ thái độ vừa buồn vừa an ủi. Buồn vì trên đất Việt Nam mà bọn tội phạm Trung Quốc đến hành nghề tự do hơn cả đất Trung Quốc của chúng. An ủi vì Công an Việt Nam cũng bắt được một số ít băng nhóm. Buồn nhiều hơn an ủi.

Giải pháp Thiên An Môn cho Hồng Kông?

Project Syndicate

Tác giả: Bùi Mẫn Hân

Dịch giả: Đỗ Kim Thêm

12-8-2019

Dân Hồng Kông xuống đường biểu tình. Nguồn: Anthony Kwan/Getty Images

Khi không có các lựa chọn tốt đẹp, các nhà lãnh đạo phải chọn cái ít xấu nhất. Chính phủ Trung Quốc có thể ghê tởm ý tưởng của việc tạo ra các nhượng bộ cho những người biểu tình ở Hồng Kông, nhưng cứu xét các hậu quả thảm khốc của một cuộc đàn áp quân sự là điều mà họ phải làm.

Thập đại nghi vấn của Đảng Cộng sản Trung Quốc tại Bắc Đới Hà?

Đặng Sơn Duân

13-8-2019

Tờ Liberty Times ở Đài Loan mới đây dẫn lời tỷ phú lưu vong Quách Văn Quý tiết lộ tại hội nghị Bắc Đới Hà đang diễn ra năm nay, một “lão đồng chí” đã đưa ra bức thư dài nửa trang nêu ra “thập đại nghi vấn” về sự sống còn của Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Giám sát và sỉ nhục

Dịch giả: Hoàng Thủy Ngữ  

12-8-2019

Một hệ thống xếp hạng, gọi là “tín dụng xã hội”, đang được thử nghiệm tại một số nơi ở Trung Quốc. Hệ thống, dựa trên xếp hạng tín dụng của Hoa Kỳ, nhưng mở rộng để đánh giá tất cả mọi hành vi đã khiến mọi người ở Hàng Châu và Sơn Đông thay đổi cách hành xử.

Hậu quả của chính sách đối ngoại “đu dây” và quốc phòng “ba không”

Trần Trung Đạo

7-8-2019

Theo dõi phản ứng của Trung Cộng (TC) trước mọi biến cố quốc tế nhất là về tranh chấp lãnh thổ sẽ thấy các lãnh đạo đảng CSTQ từ Đặng Tiểu Bình đến Tập Cận Bình chỉ áp dụng một chính sách, đó là đối phó riêng biệt với từng quốc gia xung đột và qua đó có biện pháp thích nghi.

Sự bất bình đẳng của các quốc gia

Project Syndicate

Tác giả: Michael Spence

Dịch giả: Đỗ Kim Thêm

1-8-2019

Ảnh minh họa. Nguồn: Kantapat Phutthamkul/ Getty Images

Lời dịch giả: Theo Michael Spence, sai lầm nghiêm trọng trong mô hình quản lý của Trung Quốc là chính quyền không có trách nhiệm giải trình công khai những vấn đề trọng đại của đất nước và thiện chí cải cách chính trị theo chiều hường dân chủ và tinh thần trọng pháp. Trung Quốc không có triển vọng dân chủ hoá vì chính quyền không bị áp lực do nhu cầu tái tranh cử hay bị kiểm soát gắt gao của báo chí và công luận.

Người ta ném đi lá cờ

Trung Bảo

5-8-2019

Sáng ngày 5/8, cuộc biểu tình ở Hongkong diễn ra ở hình thái đình công. Các báo Hongkong cho hay có ít nhất 150 chuyến bay bị huỷ và hầu hết các chuyến tàu tốc hành phải dừng vì nhân viên đình công. Đặc khu trưởng Carie Lam cho biết nền kinh tế hòn đảo này bị “thiệt hại nghiêm trọng”. Thế nhưng, hình ảnh chắc chắn khiến Bắc Kinh nổi giận đó là người biểu tình hạ và ném lá cờ Trung Quốc xuống biển.

Các tập đoàn công nghệ khổng lồ Hoa Kỳ đang giúp Trung Quốc giám sát công dân như thế nào?

The Intercept

Tác giả: Ryan Gallagher

Dịch giả: Hoàng Thủy Ngữ

11-7-2019

Một tổ chức Mỹ, do hai tập đoàn công nghệ khổng lồ Google và IBM thành lập, đang hợp tác với một công ty Trung Quốc để giúp chính phủ độc tài Trung Quốc theo dõi hàng loạt công dân của họ, The Intercept tiết lộ.

The OpenPOWER foundation – một tổ chức phi lợi nhuận do các thành viên ban quản trị Google và IBM điều hành với mục đích “thúc đẩy sáng tạo” – đã thiết lập sự hợp tác giữa IBM, công ty Trung Quốc Semptian và nhà sản xuất chíp Xilinx của Mỹ. Họ cùng làm việc để cải tiến một loạt các bộ vi xử lý, cho phép máy vi tính phân tích số lượng dữ liệu lớn, hiệu quả hơn.

Theo nhiều nguồn tin và tài liệu, Semptian có trụ sở tại Thâm Quyến, đang sử dụng các thiết bị để tăng cường khả năng giám sát trực tuyến và công nghệ kiểm duyệt mà họ cung cấp cho các cơ quan an ninh vi phạm nhân quyền ở Trung Quốc. Một nhân viên của công ty cho biết, công nghệ của họ dùng để giám sát hoạt động internet của 200 triệu người.

Semptian, Google và Xilinx đã không trả lời các yêu cầu bình luận. Trong một bản tuyên bố, Open POWER Foundation cho biết họ “không dính líu, hay dò hỏi thông tin về các chiến lược kinh doanh cá nhân, mục tiêu và hoạt động của các thành viên của mình”, do luật cấm độc quyền và cạnh tranh. Một phát ngôn viên của IBM nói rằng công ty ông “không cộng tác với Semptian về việc phát triển công nghệ”, nhưng từ chối trả lời các câu hỏi kế tiếp. Một nguồn tin thân cận với các hoạt động của Semptian cho biết, Semptian đã làm việc với IBM thông qua một nền tảng đám mây hợp tác tên là Super Vessel, được một đơn vị nghiên cứu của IBM bảo trì ở TrungQuốc.

Thượng nghị sĩ Mark Warner (đảng Dân chủ, bang Virginia), Phó chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng Viện, nói với The Intercept rằng ông đã phát hoảng trước những tiết lộ này. Ông Warner nói: “Điều đáng lo là Trung Quốc đã tuyển dụng thành công các công ty và các nhà nghiên cứu Tây phương hỗ trợ họ trong nỗ lực kiểm soát thông tin”.

Anna Bacciarelli, nhà nghiên cứu thuộc Tổ chức Ân xá Quốc tế, nói rằng, quyết định làm việc với Trung Quốc của OpenPOWER Foundation đã dấy lên câu hỏi về việc tuân thủ các tiêu chuẩn nhân quyền quốc tế của tổ chức này. Ông nói: “Tất cả các công ty phải có trách nhiệm thực hiện nhân quyền trong mọi hoạt động và các chuỗi cung ứng của họ”; “ kể cả thông qua quan hệ đối tác và hợp tác”.

Semptian tự giới thiệu công khai như một công ty phân tích “dữ liệu lớn”, làm việc với các nhà cung cấp internet và các viện giáo dục. Tuy vậy, trên thực tế, một phần trọng yếu trong hoạt động kinh doanh của công ty Trung Quốc này lại do một công ty bình phong tên là INext đảm trách, chuyên bán các công cụ giám sát và kiểm duyệt internet cho các chính phủ.

INext dùng chung các văn phòng với Semptian ở Trung Quốc, trên tầng 8 trong một cao ốc tại  Nanshan, một quận sầm uất ở Thâm Quyến. Semptian và INext cùng có chung 200 nhân viên và một người sáng lập, Chen Longsen.

Sau khi nhận được những lời mách bảo từ nhiều nguồn tin bảo mật về vai trò của Semptian trong việc giám sát hàng loạt, một phóng viên đã liên lạc với công ty bằng cách sử dụng tên giả và đóng vai một khách hàng tiềm năng. Đáp lại, một nhân viên của Semptian đã gửi một tài liệu, cho thấy, công ty – dưới vỏ bọc INext – đã phát triển một hệ thống giám sát hàng loạt có tên Aegis. Hệ thống này có thể “lưu trữ và phân tích dữ liệu không giới hạn”.

Công ty tuyên bố Aegis có thể cung cấp “một tầm nhìn toàn diện về thế giới ảo”, cho phép các gián điệp của chính phủ nhìn thấy “các kết nối của mọi người”, gồm cả “thông tin về vị trí của họ trong nước”.

Các tài liệu cho thấy, hệ thống cũng có thể ngăn chặn các thông tin nhất định trên internet, kiểm duyệt những nội dung mà chính phủ không muốn công dân xem.

Theo hai nguồn tin thân cận với công việc của Semptian, thiết bị Aegis được cài đặt trong hệ thống điện thoại và mạng lưới internet, cho phép chính phủ của nước này bí mật thu thập hồ sơ e-mail của mọi người, các cuộc gọi điện thoại, văn bản tin nhắn, địa điểm điện thoại di động và lịch sử quá trình truy cập mạng.

Các cơ quan an ninh nhà nước Trung Quốc sử dụng công nghệ này nhắm vào các nhà hoạt động nhân quyền, các luật sư ủng hộ dân chủ và những người chỉ trích chế độ của chủ tịch Tập Cận Bình, các nguồn tin khác cho biết như vậy với điều kiện phải giấu tên vì lo sợ bị trả thù.

Một đại diện của Semptian tuyên bố trong email, rằng hệ thống giám sát hàng loạt Aegia đang giải quyết một số lượng dữ liệu cá nhân rất lớn, trên khắp cả nước.

Không có giới hạn. Chúng tôi đang xử lý hàng ngàn Tbps (terabits mỗi giây) tại Trung Quốc, với hơn 200 triệu dân”, Zhu Wenying, một nhân viên của Semptian viết như vậy trong một tin nhắn hồi tháng Tư.

Theo ước tính, có khoảng 800 triệu người dùng internet ở Trung Quốc. Nếu con số của Zhu chính xác thì Semptian đang theo dõi ¼ tổng số người truy cập mạng trên toàn quốc. Số lượng dữ liệu hàng ngàn terabits mỗi giây mà các hệ thống của họ đang xử lý rất đáng kinh ngạc. Một kết nối internet có 1000 terabits mỗi giây có thể truyền 3,75 triệu giờ video với độ phân giải cao mỗi phút.

Joss Wright, nghiên cứu viên cao cấp tại Oxford Internet Institute, cho biết, “trên thế giới không có nhiều hệ thống có khả năng tiếp cận rộng lớn như vậy”. Có thể Semptian đã thổi phồng con số, Wright nói. Tuy nhiên, ông nói thêm, về mặt công nghệ, một hệ thống có khả năng khai thác số lượng dữ liệu lớn như vậy là điều khả thi. Wright nói: “Câu hỏi đặt ra là việc giải quyết dữ liệu của mọi người diễn ra như thế nào. Nhưng cho dù định nghĩa hàm chứa ý nghĩa nào thì đây vẫn là một nỗ lực giám sát rộng lớn”.

Hai nguồn tin thân cận với Semptian cho biết, thiết bị của công ty không thu thập và lưu trữ dữ liệu của hàng triệu người một cách tình cờ. Thay vào đó, theo các nguồn tin, thiết bị hiển thị các thông tin liên lạc khi chúng truyền qua điện thoại hay internet và nó có thể lọc ra các thông tin liên quan đến các từ, cụm từ nhất định hay con người cụ thể, nằm trong tầm ngắm.

Đáp lại lời yêu cầu, Zhu đã đồng ý gửi một video có thông tin chi tiết về cách thức hoạt động của Aegis với điều kiện phóng viên ký một thỏa thuận không tiết lộ thông tin. Intercept công bố một đoạn ngắn trong cuốn video dài 16 phút vì mức độ quan trọng đặc biệt của công chúng trong nội dung cuốn băng. Đoạn băng cho thấy hàng triệu người ở Trung Quốc đang bị chính phủ theo dõi như thế nào. Intercept đã xóa những thông tin có thể xâm phạm quyền riêng tư cá nhân. Xem video: How U.S. Tech Giants Are Helping to Build China’s Surveillance State

Video của Semptian trình chiếu phương cách hệ thống Aegis theo dõi sự di chuyển của người dân. Nếu nhân viên tổng đài của chính phủ nhập vào số điện thoại của một người, Aegia có thể cho biết thiết bị đã ở đâu trong khoảng thời gian nhất định: ba ngày qua, tuần lễ vừa rồi, tháng trước hoặc lâu hơn.

Cuốn video hiển thị bản đồ Trung Quốc đại lục và có thể phóng to để theo dõi một người ở Thâm Quyến khi người này đi trong thành phố, từ phi trường, băng qua công viên và các khu vườn, đến trung tâm hội nghị, đến khách sạn và qua các văn phòng của công ty dược phẩm.

Công nghệ này cũng cho phép nhân viên chính phủ truy tìm ngay tên người vừa gửi tin nhắn, địa chỉ e-mail, tài khoản mạng xã hội, người tham gia diễn đàn, người viết blog hay các nhận dạng khác như mã IMSI của điện thoại di động hay địa chỉ MAC của máy tính, một dãy số riêng liên kết với từng thiết bị.

Trong nhiều trường hợp, dường như hệ thống có thể thu thập toàn bộ nội dung cuộc giao tiếp, chẳng hạn như thu âm điện thoại hoặc một phần nội dung văn bản tin nhắn, không chỉ siêu dữ liệu, cho thấy người gửi và người nhận e-mail và số điện thoại của người gọi vào lúc nào. Hệ thống có thể truy cập toàn bộ nội dung tin nhắn hay không còn tùy thuộc vào việc nó có được bảo vệ bằng mã hóa mạnh hay yếu.

Zhu, nhân viên của Semptian, viết trong e-mail rằng, công ty có thể cung cấp cho các chính phủ bản cài đặt Aegis với khả năng giám sát hoạt động internet của 5 triệu người với chi phí từ 1,5 triệu đến 2,5 triệu đô la. Để nghe lén các thông tin liên lạc khác, chi phí sẽ cao hơn. Zhu nói: “Nếu chúng tôi thêm các cuộc gọi điện thoại, SMS, địa điểm, thì phải thêm từ 2 đến 5 triệu tùy theo mạng”.

Tháng Chín năm 2015, Semptian gia nhập the OpenPOWER Foundation, tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Hoa Kỳ, được thành lập bởi tập đoàn công nghệ khổng lồ IBM và Google. Đương kim chủ tịch của tổ chức là Michelle Rankin (IBM) và giám đốc là Chris Johnson (Google).

Đăng ký tại New Jersey với tư cách một tổ chức “cải tiến cộng đồng”, OpenPOWER Foundation cho biết, mục đích của họ là chia sẻ những tiến bộ trong việc xây dựng mạng, máy chủ, lưu trữ dữ liệu và công nghệ xử lý. Theo trang web của mình, tổ chức này mong muốn “các trung tâm dữ liệu hiện nay phải suy nghĩ lại về cách tiếp cận công nghệ”, đồng thời “thúc đẩy sáng tạo và cống hiến nhiều chọn lựa hơn trong ngành”.

Semptian hưởng lợi do hợp tác với các công ty Mỹ, được tiếp cận với kiến thức chuyên ngành và công nghệ mới. Công ty Trung Quốc tự hào trên trang web của mình là họ đang “tích cực làm việc với các công ty tầm cỡ trên thế giới như IBM và Xilinx”; họ tuyên bố Semptian là công ty duy nhất ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương, có thể cung cấp cho khách hàng các thiết bị xử lý dữ liệu mới, được phát triển với sự trợ giúp của các công ty Hoa Kỳ.

Năm ngoái, trên trang web của mình, OpenPOWER Foundation tuyên bố đó là “niềm vui” khi Semptian cộng tác với IBM, Xilinx và các tập đoàn khác của Mỹ. Tổ chức này cho biết họ cũng “làm việc với một số trường đại học và viện nghiên cứu lớn ở Trung Quốc”. Hồi tháng 12, các giám đốc điều hành của OpenPOWER tổ chức một hội nghị cấp cao ở Bắc Kinh, trong khách sạn 5 sao Sheraton Grand Hotel, tại quận Đông Thành của thành phố. Các đại diện Semptian được mời tham dự và đã giới thiệu với các đồng nghiệp Mỹ công nghệ phân tích video mới, mà họ đang phát triển cho nhiều mục đích, trong đó có cả việc “theo dõi công luận”, một nguồn tin thuật lại với Intercept như vậy.

Không rõ lý do tại sao các tập đoàn công nghệ khổng lồ Hoa Kỳ lại chọn cộng tác với Semptian. Quyết định này có thể là một phần của chiến lược rộng lớn hơn, nhằm tạo mối quan hệ chặt chẽ hơn với Trung Quốc và tiếp cận gần hơn với một thị trường đem lại lợi nhuận, ở một quốc gia Đông Nam Á. Phát ngôn viên của OpenPOWER đã từ chối trả lời các câu hỏi về chuyện tổ chức này làm việc với Semptian và chỉ nói rằng, “công nghệ có sẵn từ trước, thông qua tổ chức là mục đích chung, có thể tìm mua trên thị trường toàn cầu và không cần giấy phép xuất khẩu của Hoa Kỳ”.

Elsa Kania, một thành viên cao cấp tại Center for a New American Security, viện nghiên cứu chính sách, nói rằng, trong một số trường hợp, hợp tác kinh doanh và học thuật giữa các công ty Hoa Kỳ và Trung Quốc là quan trọng và có giá trị, nhưng “khi một công ty được biết có dính líu chặt chẽ đến việc kiểm duyệt và giám sát và đồng lõa vi phạm nhân quyền trầm trọng thì rất đáng lo ngại”.

“Tôi hy vọng các công ty Hoa Kỳ có thủ tục nghiêm ngặt xem xét về mặt đạo đức trước khi tham gia”, Kania nói, nhưng đôi khi, đó có vẻ như là chính sách “đừng hỏi, đừng kể – lợi nhuận đặt trên đạo đức”.

Semptian, thành lập năm 2003, là đối tác khả tín của chính phủ Trung Quốc trong nhiều năm. Chế độ này đã tặng cho công ty status “National High Tech Enterprise”, điều này có nghĩa là nó đã vượt qua những đánh giá và kiểm toán do bộ khoa học và công nghệ thực hiện. Chính phủ ưu đãi các công ty nhận được status đặc biệt này bằng hình thức giảm thuế và những hỗ trợ khác.

Năm 2011, tạp chí Der Spiegel của Đức đã có một bài viết nhấn mạnh đến mối quan hệ thân thiết giữa Semptian và nhà nước Trung Quốc. Công ty đã giúp chính phủ thiết lập những hình trạng của Trung Quốc, cái gọi là Great Firewall, một hệ thống kiểm duyệt internet, ngăn chặn các trang web mà đảng Cộng Sản không ưa thích, chẳng hạn như các trang nói về vấn đề nhân quyền và dân chủ. “Công nghệ kiểm soát mạng của Semptian được sử dụng trong một số thành phố lớn ở Trung Quốc”, Spiegel tường thuật vào thời điểm đó.

Năm 2013, Semtian bắt đầu quảng cáo sản phẩm của mình khắp thế giới. Các đại diện công ty đến Âu Châu, xuất hiện trong hội chợ về an ninh được tổ chức tại một hội trường phía Đông-Bắc Paris. Trong dịp đó, theo các tài liệu, Semptian đã cho các viên chức chính phủ quốc tế cơ hội sao chép mô hình internet Trung Quốc bằng cách mua “National Firewall”, cái mà công ty cho biết có thể “ngăn chặn những thông tin không mong muốn từ internet”.

Dẫn độ gần 400 tội phạm về Trung Quốc

BTV Tiếng Dân

2-8-2019

Sáng 1/8/2019, cảnh sát dẫn độ 380 người vận hành website cờ bạc về Trung Quốc, Zing đưa tin. Bộ Công an và Công an TP Hải Phòng đã huy động nhiều ôtô dẫn độ 380 tội phạm TQ vận hành trang đánh bạc online có quy mô 10.000 tỷ về nước. Đoàn hộ tống có hơn chục ôtô loại 45 chỗ và một số xe 16 chỗ, có sự tham gia của xe dẫn đoàn, xe CSCĐ, y tế rẽ vào cao tốc Hà Nội – Hải Phòng.

Em họ Tập Cận Bình bị Úc “mở hồ sơ”

Nguyễn Quang Duy

1-7-2019

Tối Chủ Nhật 28/07/2019, Chương trình 60 Minutes thuộc Đài Truyền Hình số 9 công bố phim tài liệu “Mở hồ sơ Crown” (Crown unmasked).

Tuổi thơ và cái đầu chính trị

Courrier International

Dịch giả: Hoàng Thủy Ngữ

Số tháng 5-7/2019

Tư tưởng chính trị của Tập Cận Bình sẽ trở thành một phần của chương trình học sau khi được đưa vào Hiến pháp của ĐCSTQ. Nguồn: Bloomberg

Tập Cận Bình trong thời gian gần đây kêu gọi các khóa học chính trị phải được tăng cường ở mọi lứa tuổi.

Tổng thống Đài Loan: Dân chủ và tăng trưởng kinh tế là hai vấn đề gắn chặt với nhau

Kim Chi

22-7-2019

Bà Thái Anh Văn – Tổng thống Đài Loan – phát biểu tại Đại học Columbia ở New York ngày 12/7/2019.

Bà Thái Anh Văn, Tổng thống Đài Loan. Photo Courtesy

Được lời mời tới phát biểu ở đây, nơi tiền phong về tự do ngôn luận và sự đa dạng quả là vinh hạnh lớn lao.

Việt Nam lấy cái gì để bảo vệ chủ quyền biển đảo?

Trương Nhân Tuấn

18-7-2019

Để trả lời câu hỏi này người ta cần xác định tranh chấp ở Biển Đông là loại tranh chấp gì?