3-7-2021
Nhiều lúc ngẫm nghĩ (đang dịch, bị cấm túc tại gia, rảnh rỗi sinh nông nỗi – nỗi chứ không phải nổi, nên càng nghĩ tợn), cái gọi là quy hoạch báo chí của tuyên giáo-truyền thông chỉ sặc mùi trấn áp, cải lương, thậm chí mùi tiền.
Nhà báo Mai Phan Lợi bị bắt vì tội “trốn thuế”
BTV Tiếng Dân
2-7-2021
Tối nay, truyền thông trong nước đưa tin, nhà báo Mai Phan bị khởi tố và bị bắt vì tội “trốn thuế”, một tội danh được nhà cầm quyền sử dụng để bịt miệng và tống các nhà báo vào tù, dù là nhà báo “lề đảng” hay “lề dân”.
Ngày truyền thông xã hội: Giới thiệu một hoạt động truyền thông Việt ngữ tích cực khác
Nhã Duy
29-6-2021
Ngày 30 tháng 6 này là ngày Truyền Thông Mạng Xã Hội Thế Giới (World Social Media Day) hàng năm. Từ những ngày truyền thông thế giới còn sử dụng những phương tiện truyền thống để truyền tải và cung cấp tin tức, mạng xã hội ra đời là một cuộc cách mạng to lớn trong ngành truyền thông nói riêng. Các mạng xã hội ra đời trong mục đích nối kết người thân, bạn bè ban đầu đã nhanh chóng trở thành một nền tảng kỹ thuật và phương tiện truyền thông quyền năng và hữu hiệu hiện nay.
Lại nói về báo chí (Phần 2)
25-6-2021
Tiếp theo Phần 1
Dịch vi rút Vũ Hán, ở khía cạnh nào đó có tác dụng làm cho người ta quên. Quên nhiều thứ ở trên đời khi chỉ chăm chăm vào nó. Ngày lễ trọng của nhà báo quốc doanh chẳng hạn, vừa mới tíu ta tíu tít, hớn ha hớn hở, nhắc nhau “mắt sáng bút sắc lòng trong”, chưa trôi được 4 hôm đã quên tiệt, chẳng ai nhắc tới nữa. Có nhẽ chỉ còn mình tôi, cũng chả phải duyên nợ gì, mà chỉ bởi đã hứa sẽ có phần tiếp theo.
“Trái táo cấm” Apple Daily không còn chỗ trong Tử Cấm Thành
Mẫn Nhi
25-6-2021
“Nhà báo con mẹ mày”. Những ai lần đầu tiên đến trụ sở của tờ báo Apple Daily, vô tình nhìn thấy dòng chữ trên được dán trịnh trọng ở một góc văn phòng, hẳn sẽ thấy sốc và khó hiểu.
Dân trí, xã hội dân sự, và văn hóa ứng xử trên mạng
Nguyễn Quang Dy
21-6-2021
Đợt bùng phát thứ tư của Coronavirus chủng mới không chỉ buộc người dân phải dãn cách mà còn làm thay đổi tư duy và văn hóa ứng xử. Coronavirus không chỉ đẩy lùi các chỉ tiêu kinh tế lạc quan đưa ra đầu năm, mà còn làm xã hội phân hóa khó lường. Sau bài Thánh chửi, thần y, danh hài, và các ngôi sao đang lặn (27/5/2021), bài này đề cập không chỉ thực trạng về dân trí, mà còn về các nhân tố mới làm thay đổi cuộc chơi (game changers).
Báo chí đích thực, sự hiểu lầm phổ biến về khái niệm báo chí ở Việt Nam
21-6-2021
Nhân ngày báo chí cách mạng Việt Nam, tôi muốn viết thêm về nghề nghiệp báo chí nói chung và giải thích tại sao báo chí ở Việt Nam không thực sự đúng nghĩa báo chí.
Một ít kiến thức về báo chí Việt Nam
21-6-2021
1- Tờ báo quốc ngữ đầu tiên:
Khai sinh sớm nhất trong làng báo Quốc ngữ Việt Nam là Gia Định báo. Tờ báo tổng hợp này có khuôn khổ 25 x 32 cm, ra hàng tuần tại Sài Gòn và tồn tại suốt 44 năm sau khi phát hành số đầu vào ngày 15 tháng 4 năm 1865.
2- Tờ báo quốc ngữ tư nhân đầu tiên:
Nguyệt san Thông loại khóa trình (báo kiểu sách đọc thêm, giải trí mang mục đích giáo dục) do Trương Vĩnh Ký chủ trì, khuôn khổ 16 x 23,5 cm, phát hành hàng tháng tại Nam Kỳ trong những năm 1888-1889, là tờ báo quốc ngữ tư nhân đầu tiên. Số báo số 1 ra vào tháng 5, 1888.
3- Tờ báo phụ nữ đầu tiên:
Báo Nữ giới chung (tiếng chuông của nữ giới) xuất bản vào Thứ Sáu hàng tuần tại Sài Gòn bắt đầu năm 1918 là tờ báo đầu tiên chuyên về phụ nữ. Số báo đầu tiên ra mắt ngày 1 tháng 2, 1918. Lê Ðức làm chủ nhiệm và Sương Nguyệt Anh, con gái của Nguyễn Ðình Chiểu làm chủ bút.
4- Tờ báo kinh tế đầu tiên:
Báo Nông cổ mín đàm (ngồi uống trà bàn chuyện làm ruộng và đi buôn) khuôn khổ 20 x 30 cm, phát hành vào Thứ Năm hàng tuần tại Sài Gòn, là tờ báo kinh tế đầu tiên với số 1 ra ngày 1 tháng 8 năm 1901.
5- Nhà báo Việt Nam đầu tiên:
Nhà báo Việt Nam đầu tiên là Trương Vĩnh Ký (1837-1898), tên tự là Sĩ Tải thường gọi là Pétrus Ký, quê ở Tân Minh-Vĩnh Long (nay thuộc Bến Tre). Ông là một học giả lớn, thạo 26 ngoại ngữ, là tác giả của hơn 100 bộ sách, hàng nghìn bài viết, có chân trong nhiều hội khoa học quốc tế, cống hiến xuất sắc cho các chuyên ngành: văn hóa, ngôn ngữ, địa lý, nhân chủng học. Ông thành lập, làm tổng biên tập những tờ báo Quốc ngữ đầu tiên, đồng thời là cây bút chủ chốt của rất nhiều báo khác và được coi là người đặt nền móng cho báo chí quốc ngữ Việt Nam.
6- Nữ tổng biên tập đầu tiên:
Danh hiệu này thuộc về Nguyễn Xuân Khuê (1864-1921), thường được biết qua bút danh là Sương Nguyệt Anh, người con gái thứ tư của nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu, quê ở Ba Tri-Bến Tre. Nhận lời mời của các đồng nghiệp, đầu năm 1918 bà lên Sài Gòn làm Tổng Biên tập tờ Nữ giới chung và phụ trách tờ báo này trong suốt thời gian tồn tại của nó.
Ngoài ra thời kỳ phát triển mạnh nhất, đa dạng nhất của báo chí VN là thời kỳ 1954 đến 30.4.1975 tại Sài Gòn.
***
Nhìn các cột mốc này, ta thấy ngày 21.6.1925, tại Quảng Châu (Trung Quốc), khi Nguyễn Ái Quốc ra tờ Thanh Niên và sau này ngày 5.2.1985, Hội nhà báo Việt Nam quyết định lấy ngày này làm Ngày Báo chí Việt Nam. Rồi đến ngày 21.6.2000 mới gọi Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam đều muộn hơn, ít đa dạng hơn vì thiếu hẳn mảng báo chí tư nhân. Báo chí trong chế độ này được quy định rõ ràng là dùng để tuyên truyền cho các chính sách của nhà cầm quyền. Nhà báo trong hệ thống này chỉ là loại công chức phục vụ chế độ.
Do đó, gọi 21.6 là ngày Nhà báo VN là sai. Tên chính thức trong văn bản là: Ngày báo chí cách mạng Việt Nam.
Ngóng báo (Phần 1)
21-6-2021
Cứ đến dịp này, ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21.6, người ta lại sôi nổi luận bàn về báo chí, nhà báo. Nào là định hướng, trách nhiệm, nghề nghiệp, đạo đức, bút sắc lòng trong, nào là kinh nghiệm, tay nghề, điều hay điều dở…
Cái kết nào cho Thu Hồng, “ma nữ” làng báo miền Trung?
Sông Hàn
21-6-2021
Rất nhiều bạn đọc nhắn tin, gọi điện cho chúng tôi, cho biết tình trạng lạm dụng thẻ nhà báo, “mác” nhà báo, để kiếm ăn, hù doạ và làm những điều bất lương, phi đạo đức… ở miền Trung nhiều lắm, sao không thấy tác giả đề cập. Xin thưa với bạn đọc, chúng tôi có nhiều tài liệu, thông tin thu thập về những tệ nạn trong làng báo, những kẻ lưu manh cầm bút, nhưng xin hẹn dịp khác.
Nghề viết
21-6-2021
Cảm ơn các bạn đã gửi lời chúc nhân ngày báo chí cách mạng Việt Nam 21.6. Mặc dù tôi không còn thuộc đội ngũ nhà báo cách mạng nhưng nghề phóng viên là nghề tôi làm nhiều năm vừa là phóng viên viết, vừa là phóng viên ảnh. Ngoài báo Việt Nam thì tôi đã có ảnh và bài trên khá nhiều báo chí quốc tế.
Thủ trưởng cuối cùng của cha tôi ở báo Lao Động (Phần 1)
Dương Tự Lập
20-6-2021
(Nhớ bác Tổng biên tập Trần Nhật Dụ và chú Xuân Cang)
Nó dạo khắp thành phố cả ngày, tối về ngồi chuyện trò với tôi suốt một đêm ghé Munich, sau hơn 30 năm gặp lại nhau.
Bài báo viết sớm
19-6-2021
Thân tặng cho những người làm báo mà tôi quen biết
“Nếu không có quyền NÓI thì ít ra cũng giữ được cái quyền KHÔNG NÓI những điều người ta BUỘC NÓI” – Nhà báo Huỳnh Thúc Kháng.
Góp ý với các nhà báo: Mùa, đạt, bên cạnh đó
19-6-2021
Chẳng nói ra thì ai cũng tỏ, xứ ta thời nay không chỉ lắm lễ hội mà còn quá nhiều ngày này ngày nọ. Ngành nào giới nào cũng có ngày long trọng nhiệt liệt chào mừng của riêng mình. Quân đội, công an, nhà giáo, địa chất, lâm nghiệp, thủy lợi, phòng chống thiên tai, đái tháo đường, kiến trúc, nuôi ong… đều ngày riêng tất. Hình như tôi chỉ thấy ngành phân bón hoặc đỡ đẻ là chưa có ngày kỷ niệm riêng. Một xã hội chẳng lo làm ăn, chỉ lo rạo rực cờ hoa kỷ niệm quanh năm suốt tháng cũng đủ mệt.
Ngày báo chí cách mạng Việt Nam: “Ma nữ” kinh hoàng trong làng báo miền Trung
Cập nhật sáng 21-6-2021: Do một số thông tin có liên quan tới nạn nhân của bà Hồng, nhân vật chính trong bài này, chúng tôi đã gỡ bỏ một bức ảnh trong bài.
_____
Sông Hàn
18-6-2021
Từ lâu, công chúng Việt Nam xem đội ngũ báo chí “quốc doanh” của Đảng chẳng có tư cách đạo đức gì. Uy tín của một số cá nhân làm báo, lẫn cơ quan báo chí chủ quản giảm sút nghiêm trọng, trở thành nỗi ám ảnh kinh hoàng của các doanh nghiệp và sự khinh bỉ từ những người dân lương thiện. Nhiều phóng viên chỉ biết bưng bô cho chế độ để vun vén tài sản, “đâm thuê chém mướn” để kiếm tiền, lấy số má và múa bút, bịp thiên hạ.
Nhà báo
17-6-2021
Năm 2013, điều sợ hãi sâu xa nhất trong lòng tôi là không thể quay về VN sau một năm trải nghiệm ở Harvard. Tôi nhận được rất nhiều lời khuyên ở lại, kể cả những người có quyền lực trong nước và bạn bè Mỹ. Tôi nói với các Nieman Fellows 2013, họ gồm 12 nhà báo Mỹ và 12 nhà báo đến từ phần còn lại của thế giới, “Tôi không có việc gì để làm ở đây cả”.
Đại sứ Phạm Sanh Châu kể chuyện thần thoại
16-6-2021
LGT: Vụ đại sứ Phạm Sanh Châu “chỉ đường” cho phi công, trên “chuyến bay đặc biệt” từ New Delhi về Việt Nam, qua bài viết đăng trên báo VnExpress, có tác dụng cho mọi người một trận cười, giúp quên đi dịch bệnh. Những đoạn chọc cười hiện đã được gỡ bỏ. Chúng tôi xin được đăng bài bình luận của nhà báo Mai Bá Kiếm, cũng như đăng lại nội dung bài viết của đại sứ Phạm Sanh Châu, trước khi nó bị cắt bỏ vài đoạn.
Bà Nguyễn Phương Hằng đối đầu với VOV
BTV Tiếng Dân
15-6-2021
“Cuộc chiến” giữa bà Nguyễn Phương Hằng, vợ của ông Huỳnh Uy Dũng, chủ khu du lịch Đại Nam, với Đài tiếng nói VN – VOV, ngày càng gay cấn. Mọi chuyện bắt đầu từ khi VOV cho đăng bài: Bà Phương Hằng với các livestream lệch chuẩn: Đã đến lúc cần xử lý nghiêm; cùng với bài báo: Không thể cho mình quyền xúc phạm bất kỳ ai trên mạng, vào sáng và trưa ngày 12/6. Hai bài báo cùng có nội dung phê phán các buổi live stream của bà Phương Hằng, giống như “chiến thư” nhắm đến bà này.
Kinh nghiệm viết diễn văn cho Thủ trưởng!
9-6-2021
Báo Lao Động đăng lá thư của Thủ tướng Phạm Minh Chính khen Đội tuyển bóng đá nam quốc gia VN được nhiều bạn đọc quan tâm vì hay. Tuy nhiên, lá thư dài 336 chữ là ngắn nhưng không gọn!
Đừng biến Việt Nam thành bãi rác công nghệ (Phần 2)
9-6-2021
Tiếp theo Phần 1
Để viết về nhiệt điện, ấy là một sự kì công, tốn nhiều thời gian, nhưng bởi đây là một câu chuyện quan trọng nên tôi bắt mình phải viết cho ra nhẽ, và vì vậy tôi thấy việc kêu gọi sự quan tâm và quý hơn nữa là sự chia sẻ của các bạn là điều nên làm. Xin trân trọng cảm ơn các bạn.
Sự thật đáng ngại về Trung Quốc
Tác giả: Elizabeth Economy
Chuyển ngữ: Phan Sinh
28-5-2021
Các góc nhìn khác nhau về “hiện tượng” Nguyễn Phương Hằng
Jackhammer Nguyễn
26-5-2021
Bà Nguyễn Phương Hằng, Tổng Giám đốc công ty cổ phần Đại Nam, trở thành một ngôi sao được hàng triệu người nói tiếng Việt trên thế giới chú ý. Bà Hằng là vợ ông Huỳnh Uy Dũng, hỗn danh Dũng “lò vôi”, nổi tiếng giàu có.
Nhà báo, anh ở đâu trong sự nhiễu nhương của đám nghệ sĩ nhố nhăng?
26-5-2021
Tôi biết bài viết này sẽ vô tình đụng chạm đến nhiều đồng nghiệp, nhưng nó là những suy tư thực sự của tôi – một người làm nghề gần 20 năm nay! Bài viết dưới đây chỉ nói về nghệ sĩ nhố nhăng và nhà báo văn nghệ nửa mùa, và không ảnh hưởng sự tôn kính của tôi đối với nhà báo – toà soạn chuyên nghiệp và nghệ sĩ chân chính.
Nỗi thèm khát “Sự thật” là phản ứng hiển nhiên
26-5-2021
Khi sống trong một xã hội thiếu minh bạch và không làm sao để có thể có được điều ấy, con người ta sẽ tự thèm khát nó. Nỗi thèm khát ”Sự thật” là phản ứng hiển nhiên như khát nước, đói ăn. Bởi lẽ xã hội con người được xây dựng nên bởi mối quan hệ và niềm tin, chứ không đơn thuần chỉ bằng của cải vật chất.
Sự rẻ tiền và vô trách nhiệm của báo chí
23-5-2021
Đi kèm với những câu chuyện quốc dân, ăn khách hơn cả những gameshow của hệ thống truyền hình nhà nước, trong vài ngày nay, chuyện nghệ sĩ Hoài Linh giữ 14 tỷ đồng tiền từ thiện trong năm 2020, đang bị coi là có vấn đề mờ ám đang dậy lên khắp nơi.