Khổ thân Xuân Bắc!

Chu Mộng Long

28-1-2023

Dưới sức ép của dư luận, trong cương vị giám đốc nhà hát kịch (hơn là tư cách nghệ sĩ), Xuân Bắc đã nói lời xin lỗi với… số khán giả đã hiểu nhầm “câu chuyện riêng” của anh.

“Câu chuyện riêng” với nhân vật “tôi” năm nào cũng ăn bánh chưng đến “tụt lưỡi”, nửa miệng nhai, nửa miệng chê mẹ nấu bánh dở, khiến mẹ không khỏi nổi giận, tát cho cái tát đến xoay tròn như đĩa hát. Cả ông bố cũng hùa theo mẹ, mắng cho một trận te tát. Từ đó rút ra bài học cho “tôi”, rằng đã ăn thì không nên chê, dẫu có nhai phải sạn thì cũng phải biết ơn mẹ, tức không nên ăn cháo đái bát.

“Tôi” đó, theo Xuân Bắc, với tư cách là chuyện riêng thì phải là chính Xuân Bắc. Nhưng nhiều khán giả quá nhạy cảm, tự vận “tôi” vào mình và hiểu ngược, rằng Xuân Bắc đang làm “bố mẹ đời” tát vào mặt khán giả khi khán giả không vừa lòng với Chương trình Táo quân.

Hiểu ngược là một dạng entropy của thông tin dưới dạng ngụ ngôn. Vậy thì nên hiểu xuôi theo ý của tác giả, Xuân Bắc, xem Xuân Bắc muốn nói gì.

Chắc chắn chuyện ăn bánh chưng không chỉ là chuyện ăn bánh chưng. Bởi nếu thuần chuyện riêng về cái bánh chưng trong gia đình của Xuân Bắc thì anh chẳng phải chia sẻ với tư cách một diễn viên hài của công chúng. Xuân Bắc mượn chuyện ăn bánh chưng để nói về cái khó của chính mình và anh em văn nghệ sĩ trong nhà hát kịch. Vậy thì bà mẹ và ông bố kia là ai? Dễ hình dung, có thể bà mẹ là Đài Truyền hình Trung ương, người trực tiếp tổ chức chương trình Táo quân? Còn người bố có thể là Bộ Văn hóa hay là cơ quan tuyên giáo kiểm duyệt chương trình?

Xuân Bắc muốn nói, các diễn viên nhà hát kịch trung ương xét đến cùng cũng chỉ là những đứa con trong cái gia đình được bà mẹ và ông bố trên nuôi dưỡng. Muốn hay không muốn thì cũng phải ăn cơm chúa múa tối ngày. Không chỉ múa, tức biểu diễn một chương trình mua vui làm thuốc giảm đau cho nhân dân, mà còn phải biết khen, dù kịch bản có sạn, đạo diễn tồi tệ hay kiểm duyệt khe khắt.

Thì đấy, kịch bản có phải do các diễn viên làm ra đâu mà do biên kịch viết theo định hướng của nhà đài. Còn đạo diễn và kiểm duyệt thì coi như hai tầng điều hành, giống như gói bánh chưng, một lớp lá ép vào khuôn, một lớp lạt buộc. Diễn viên cứ như gạo nếp, thịt nạc thịt mỡ bị nhồi vào khuôn với nhiều lớp lá và bị buộc chặt, luộc nhừ suốt ngày đêm.

Diễn nôm là họ bị buộc phải thực hiện trong cái nghịch lý: vừa diễn theo định hướng của nhà đài, vừa bị kiểm duyệt bởi cơ quan quản lý văn hóa, lại vừa bị lời khen chê của công chúng khi trình diễn sản phẩm. Nghịch lý vì được công chúng khen thì bị đạo diễn và cơ quan kiểm duyệt gõ đầu, đòi rút phép thông công. Ngược lại, được đạo diễn và cơ quan kiểm duyệt khen thì bị công chúng chửi. Làm đứa con như vậy khác nào làm dâu trăm họ?

Chẳng phải có năm chương trình Táo quân đang được công chúng khen thì bị cơ quan kiểm duyệt tuýt còi, đòi dẹp bỏ đó sao? Khi bị cái tát ấy, chẳng phải cái mặt của nghệ sỹ đã từng bị xoay tròn như đĩa hát?

Cái khổ ở đây là, nếu có sự cố gì thì cứ trăm dâu đổ hết lên đầu nghệ sĩ. Chẳng thấy ông bà nào to hơn nghệ sĩ đứng ra chịu trách nhiệm.

Phần kết câu chuyện. Xuân Bắc muốn nói, nhiều nghệ sĩ đã chọn theo cách của đứa em, rằng dẫu phải nhai hạt sạn do biên kịch và “phe” kiểm duyệt ném vào mồm thì cũng phải khen để không bị mang tiếng vô ơn, ăn cháo đái bát. Trong khi Xuân Bắc thì thử một lần theo “phe” công chúng, với tư cách một nghệ sĩ chân chính, một giám đốc thẳng thắn, đã không theo thói thường “mẹ hát con khen hay” mà dám chê, nên đã bị ăn tát đến mức méo mồm và cái mặt “xoay tròn như đĩa hát”. Thôi thì cứ thực hiện cái bài học đơn giản: để có cái ăn bỏ vào mồm, đành bỏ “phe” công chúng, theo “phe” đạo diễn và kiểm duyệt vậy?

Nói nghệ sỹ sống được nhờ công chúng, chỉ đúng cho nghệ sỹ tự do. Còn nghệ sỹ bao cấp thì rõ ràng là phụ thuộc vào bố mẹ, tức cơ chế bao cấp, và hiển nhiên phải biết ơn bố mẹ. Trong trường hợp này, công chúng có chửi, có tẩy chay, nghệ sỹ vẫn sống, thậm chí sống tốt hơn, vì được bố mẹ cho tiền nhiều hơn. Chẳng hạn như tôi là hội viên một hội văn học nghệ thuật, viết cho tạp chí của hội, tôi viết tôi tự đọc vẫn có tiền nhuận bút, có cần công chúng nào đâu? Nếu có công chúng nào thò đầu vào chửi, tôi càng được bố mẹ khen và thưởng thêm tiền, không biết ơn thì thôi chứ trách ai?

Mọi người nên hiểu xuôi theo ý bào chữa của Xuân Bắc như vậy có tốt hơn không? Có lý nào mà một chuyện ngụ ngôn, chẳng hướng vào một đối tượng xác thực nào mà dư luận cứ buộc Xuân Bắc phải xin lỗi và còn yêu cầu cơ quan chức năng xử phạt? Có hàm hồ quá không?

Với tôi, Xuân Bắc, Công Lý, Tự Long, Chí Trung, Quốc Khánh, Quang Thắng… vẫn là những nghệ sĩ tài năng. Nhưng họ đã không thể hiện được chính mình. Riêng Xuân Bắc đã tự làm khổ mình ở cả hai chiều: cưỡng lại bố mẹ để phục vụ hết mình cho công chúng thì bị ăn tát, còn chỉ biết làm vừa lòng bố mẹ thì bị công chúng chê và chửi. Khổ thân Xuân Bắc, vì Xuân Bắc không phải là… hề Zelensky!

Bình Luận từ Facebook

5 BÌNH LUẬN


  1. Xin Vĩnh biệt Một tiếng Dương cầm hay Việt cầm giữa Lòng Hà Nội
    ***********************

    https://www.youtube.com/watch?v=F7TwHof7EAI
    Trăm mùa thu vàng, Nghệ sỹ – Nhà giáo Nhân dân Thái Thị Liên


    Tiếng dương cầm trong căn nhà đổ
    Những mảnh vỡ trên thềm
    Phan Vũ – Hà Nội – phố

    Xin Vĩnh biệt !
    Chân thành Tưởng niệm Một tiếng đàn
    Dương hay Việt cầm giữa Xuân sang
    Giữa Hà Nội chào Vĩnh biệt vang vọng
    Tháp Rùa Hồ Gươm ngàn giọt lệ tràn
    Vĩnh biệt Người Hà Nội ! Vĩnh biệt !
    Hoa Sen kính yêu Liên hoa vừa tàn !

    https://www.youtube.com/watch?v=NP644vB06ec
    Nghệ sỹ Dương cầm 104 tuổi Thái Thị Liên chào mừng cuộc thi piano mang tên Chopin

    Xin Vĩnh biệt !
    Vĩnh biệt ! Trăm năm Cánh Hạc vàng
    Bay về Bồng Lai chân mây xa thẳm
    Giã từ Quê Hương tưởng Bến lạ quan san
    Giờ về Ngân hà tinh cầu lấp lánh
    Cửa Ô – Hồ Tây nhạc âm dâng tràn

    Xin Vĩnh biệt !
    Cầu Gỗ + Cầu Giấy lỗi nhịp ly tan
    Vĩnh biệt ! Đêm xanh Hà Nội Phố Cổ
    Bay về Thiên thai Cánh Hạc đoan trang
    Tạm biệt nhạc hùng Văn Cao – Phố Phái
    Tạm biệt Đào hồng sánh vai Mai vàng

    Xin Vĩnh biệt !
    Vĩnh biệt ! Hơn Trăm năm Cánh Vạc
    Như vạn lời tạm biệt Người Mẹ Việt Nam

    https://universite-digitale1.com/wp-content/uploads/2018/05/MeVietNam.jpg

    TRIỆU LƯƠNG DÂN VIỆT

  2. Cảm phục tác giả về tầm nhìn sự việc . Điều đáng buồn là sự đổ bộ dư luận quần chúng khi bị dẫn dắt theo 1 xu hướng cố tình qua vài từ ngữ truyền thông mạng đã đành , đáng sợ hơn, 1 số được liệt vào có tri thức cũng vội theo , thành 1 cuộc đánh hội đồng vô căn cứ . Cái tư duy vô căn cứ là suy diễn, chụp mũ cho tư tưởng, cho văn hóa, giờ đây dường như xu hướng sẽ được dung nạp , biết đâu sẽ bành trướng sau này . 1 bài thơ Lời mẹ dặn của Phùng Quán bị suy diễn , đã đẩy 1 tài năng văn chương đến tù tội, thành kẻ Văn làm chui , Cá ăn trộm . 1 vụ Nhân văn Giai phẩm chỉ dựa vào phân tích chính trị hóa mà đẩy cả 1 hàng ngũ văn nghệ sĩ hết sáng tạo : Hữu Loan, Trần Dần , Phan Khôi , Nguyễn Hữu Đang , đến cả cây đại thụ Văn Cao , Trần Đức Thảo vvv…..Tôi kinh sợ , khi nếu những Status suy diễn này được quần chúng hóa tư duy. Tôi không nói về nghĩa đen , bóng của chuyện bánh chưng X.Băc , mà nhận thấy chỉ mới tin X B ám chỉ , X B ngụ ý vvv, là những từ chưa xác định , mà thiên hạ đã vội vàng nhảy sổ vào kết luận 1 lĩnh vực trìu tượng đầy cẩn trọng : Tư tưởng , Thái độ . Bóng dáng Nhân văn Giai phẩm , số phận con người trong cái đại dương đó bỗng dưng mờ ảo hiện hữu . Hiển nhiên , vụ bánh chưng X.B không đến như vậy , vì đã hơn 65 thăng trầm đã qua đi , tài năng , sự nghiệp X.B thế nào , nó là như thế , nhưng dấu ấn
    chiêm nghiệm về sự suy diễn tư tưởng vẫn còn đó .

  3. Tác giả không phải bênh vực Xuân Bắc! Đừng hiểu nhầm, vì ở xứ An Nam mọi thứ đều phải tuân lệnh và làm theo ý đảng nên sự việc nó như thế. Chỉ vì anh hề không to gan nói thẳng vì sao mà kịch bản dỡ tệ. Nói vòng nói vo nên công chúng càng rủa , nhưng rất tiếc công chúng không chọn đúng đối tượng!

  4. Much Ado about Vòng Tròn Bất Tử & Vô Tận . Thui thì bài nào cũng như bài nấy, vả lại chuyện này cho thấy rõ mọi chuyện đều đang tiến triển (rất) đúng quy trình . Quy trình gì thì the less ya know, the better ya sleep. Ngủ ngoan đi trái tim hoài đam mê

    Cá nhân mình, tớ tự nhận thích bài này của Xuân Bắc . Lý do sẽ nói sau, nhưng 1 lý do quan trọng nhứt là nó đã tạo ra 1 cơn sóng thần dư luận . Và theo định nghĩa nghệ thuật đương đại của present dayz, somehow bài viết đó mang tính nghệ thuật nhứt trong toàn bộ body of works của Xuân Bắc, và không chừng của bất cứ ai ở Việt Nam thời các bác, aka Việt Nam Dân Chủ Cộng Đồng & cộng hòa XÃ HỘI CHỦ NGHĨA gì gì đấy . So, me likee.

    Nói đi cũng phải nói lại, bài của XB vi phạm rất nhiều ta bù trong cõi ta bà đã bị Đổi Mới làm cho tanh bành . He got what he deserved, Đáng đời! Ngoài chuyện phải hiểu những thứ trời đánh như Danh & Phận, TẤT CẢ những “nhà” hay “sĩ” ở Việt Nam, khi chưa thành thứ bất khả xâm phạm, có hẳn 1 đội quân những chuyên gia chích đùi xử dụng thứ ngôn ngữ còn khủng khiếp hơn xa bài “Cái Tát của Mẹ” để bảo vệ thần tượng của chúng nó thì … nói chung, nên im là hơn . Ghi ra vài thứ ta bù

    – Khái niệm “ars gratia artis” là của riêng phương Tây, Việt Nam aint it & so far from it phải tính bằng năm ánh sáng . Đọc Đoàn Bảo Châu “Chỉ có những kẻ ngạo mạn, ngộ nhận và ngu dốt mới không hiểu điều này”, chỉ nên nhớ rằng các “sĩ” châu Âu trước 20c nổi tiếng về những thứ ĐBC lên án . Bờ ram nhạc sĩ Đức, sau khi đã chửi tung cả phòng gồm toàn giới trí thức, trước khi ra khỏi cửa quay lại nói “Nếu tôi lỡ quên ai, cho tôi thành thật xin lỗi . Bết Tô Vân còn kinh khủng hơn, Mô Giác thì khinh thường Salieri ra mặt, đã được immortalized trong phim A Ma Đểu . Ban Zắc, Uy Gô, Gớt … Ngay cả Đa Ly, Răm Răng, Mi Kê Lăn Dê Lô … (tớ phiên âm hết ra tiếng Việt vì 1 lần, ông cựu hiệu trưởng trường kinh tế Tp Hồ Chí Minh sửa 3 lần không xong cái tên Sếch bia, gotta make’em work fo it) đều nổi tiếng về ngạo mạn, ngộ nhận & ngu dốt vì đã không nhận thức được điều mà ngay cả ĐBC nhà mềnh cũng biết & lên án . Họ chưa bao giờ khiêm tốn với bất kỳ ai, kể cả khán giả . XB đã phạm cái ta bù lai căng, 1 ta bù khá là deadly đv cái loại chuyên gia chích đùi, và trí thức . Ca từ sĩ Trịnh Công Sơn gọi là “lũ” & “bọn”. enuff said.

    – Ta bù kế là derivative của ta bù đầu . Đó là chủ nghĩa Mác đã trở thành bản năng của dân tộc xã hội chủ nghĩa các bác, mà XB là 1. he shouldve known better. Đỗ Duy Ngọc outline, Đoàn Bảo Châu đi vào chi tiết & lên án những hành vi đi ngược lại, & Tạ Duy Anh tạo hành lang pháp lý, kèm thêm món đậu phọng da cá Danh & Phận . Đưa 1 tư tưởng lai căng, đi ngược lại với chủ nghĩa Mác, như thế này là khá lém rùi . Ngày xưa nhiều cuộc đời đã tan nát fo less, much less. Nhưng cũng mừng ngọn lửa từ trái tim của thế hệ Nguyễn Lân & Nguyễn Trung Thành đã được Đoàn Bảo Châu kế thừa . Bò hường hường chỉ cần in the rite conditions là rực đỏ lên thui .

    – See, trước Đổi Mới, Gs Tương Lai còn nhận thức được rằng phe thắng cuộc đúng 1 cách mơ hồ, nhưng Ngụy thì rõ ràng là sai rõ rệt . Đổi Mới Phúc everything up nên cả đúng cũng vẫn mơ hồ, mà sai cũng chả rõ rệt, và ai đúng ai sai … Tất nhiên, những người thuộc camp khẳng định những gì mình nói ra là chân lý như Đoàn Bảo Châu … Ignorance is bliss, và họ đang ở trong tình trạnh viên mãn kinh niên, permanent happiness. Nói chung rất tốt, no star cả & cũng chả star where. Làm tăng tốc quy trình đúng quy trình

    – Ta bù kế cũng cực kỳ quan trọng, đó là lỗi chính tả . Nên nhớ, Nguyễn Thông đã khẳng định Đỗ Trung Quân trở thành 1 nhà báo & nhà thơ quốc doanh chính hiệu chính nhờ ông ấy không bao giờ mắc lỗi chính tả . Tất cả người Việt các bác đều phải có bổn phận giữ gìn cái tiếng Việt của mình, ngay cả trên sách phê ke . Tây mỹ chúng nó không có nhiệm vụ bảo vệ chính tiếng mẹ đẻ, và các bác cũng không có nhiệm vụ bảo vệ dùm, nên ngay cả sách phê ke hay Twitter, các bác cũng phải giữ cho đúng chính tả . Đừng có theo thần tượng của mình và viết tiếng Việt theo kiểu covfefe. Viet-lish, hổng phải lít (vs gal, fl.oz hay qrt) aka chêm tiếng tây vô là những thứ ta bù cũng nghiêm trọng không kém gì lỗi chánh tả . Chỉ là che dấu những lỗ hổng kiến thức, hoặc khinh thường người đọc hoặc cả 2. Guilty as charged. Nhưng dùng từ Hán-Việt thì lại rất OK, i mean hảo lớ . Đừng để người đọc phải đem tự điển anh-việt ra tra, vì đọc từ điển hán-việt trong lúc thư giãn cho ra dáng trí thức đã hít cmn thì giờ rồi .

    – Có nghĩa Việt Nam các bác chỉ sáng tạo ra được tô mực, tộ phẩm . Oh BTW, tô mực là bowl of ink, không phải người thầy vĩ đại của gs Tương Lai bị kêu là con mực . Ah, ya know. Để tạo ra được tác, thay vì tộ, phẩm … Nevermind, 2 đảng sáp nhập thì các bác mới có được tác phẩm chân chính . Việt Nam không phải không chịu phát triển, mà không ai còn có khả năng nhận thức làm thế nào để phát triển, và có lẽ bây giờ đang loay hoay, không biết “phát triển” phải định nghĩa như thế nào . Tất nhiên, chỉ đv những ai quan tâm . Những người còn lại … Cứ quẳng gánh lo đi mà vui sống .

    Nói chung cứ no fo go thui

    May quá, chuyện này chỉ xảy ra trong địa phương .

BÌNH LUẬN

Xin bình luận ở đây
Xin nhập tên của bạn ở đây