Tiến sĩ Luật Cù Huy Hà Vũ gửi Chủ tịch Nhà đấu giá Millon thư yêu cầu rút ấn “Kim Bảo Tỷ” của Triều Nguyễn khỏi đấu giá

Maître Alexandre MILLON                CÙ HUY HÀ VŨ, công dân Việt Nam

Chủ tịch MILLON,                             24 Điện Biên Phủ, Điện Biên,

Nhà bán đấu giá                               Ba Đình, Hà Nội, Việt Nam

                                                  Tạm trú: 10926 Lotus Drive,

                                                  Garden Grove, CA 92843, USA

Chủ đề: Yêu cầu rút ấn “Kim Bảo Tỷ” (金寶 璽) khỏi cuộc đấu giá

Garden Grove, ngày 27 tháng 10 năm 2022

Thưa Ông,

Tôi được biết vào ngày 31 tháng 10 năm 2022 tại Paris, Nhà bán đấu giá Millon, sẽ đấu giá ấn bằng vàng ròng có tên “Kim Bảo Tỷ” (金寶 璽), được làm từ thời vua Minh Mạng, biểu tượng quyền lực của Triều Nguyễn (Việt Nam, 1802-1945). Cuộc đấu giá này được thông báo trong catalog là Món đồ đấu giá số 101/329.

Tôi rất tiếc phải nói rằng cuộc đấu giá này là bất hợp pháp vì ấn này là tài sản của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Sau đây là bằng chứng.

Ngày 25/8/1945, Hoàng đế Bảo Đại công bố Chiếu thoái vị, bày tỏ “quyết tâm thoái vị, nhường quyền lãnh đạo đất nước cho Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (Chính phủ lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa – Cù Huy Hà Vũ).

Tiếp đó, tại lễ thoái vị tổ chức vào ngày 30 tháng 8 năm 1945 tại Ngọ Môn, Huế, Hoàng đế Bảo Đại đã trao ấn “Kim Bảo Tỷ” (金寶 璽) và kiếm “Khải Định Niên Chế” (啟 定 年 製) cho các đại diện. của Chính phủ Lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, ông Trần Huy Liệu, Bộ trưởng Bộ Tuyên truyền và ông Cù Huy Cận, Bộ trưởng không Bộ (thân phụ tôi). Như vậy, kể từ ngày 30 tháng 8 năm 1945, Nhà nước Việt Nam, do Chính phủ lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và các chính phủ kế nhiệm, trong đó có Chính phủ Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, là chủ sở hữu của hai báu vật tượng trưng cho vương quyền Việt Nam.

Trong hồi ký “Con rồng An Nam” của ông (Nhà xuất bản Plon, 1980), Cựu Hoàng Bảo Đại kể lại rằng, ông Trần Huy Liệu và ông Cù Huy Cận, đại diện của Việt Minh (Chính phủ lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa – Cù Huy Hà Vũ) thay mặt dân tộc Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu ông thoái vị, giao ấn và kiếm của chính thể quân chủ cho chính quyền cách mạng và ông đã thực hiện yêu cầu này tại lễ thoái vị.

Việc chuyển giao quyền sở hữu ấn và kiếm, biểu tượng của sự chuyển giao quyền lực từ Hoàng đế Bảo Đại cho Chính phủ lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, cũng được đề cập bằng tiếng Pháp và tiếng Việt trong bản thuyết trình Món đồ đấu giá:

“Chiếc ấn triện rồng năm móng này tượng trưng cho quyền cai trị tuyệt đối dưới triều đại nhà Nguyễn, đã trở thành biểu tượng của sự chuyển giao quyền lực.

Quyền sở hữu báu vật này đã được chuyển giao nhiều lần, đặc biệt là khi Vua Bảo Đại thoái vị trước chính quyền Việt Nam, nơi nó được Hoàng đế giao cho đại diện chính quyền cách mạng tại sân Ngọ Môn vào ngày 30 tháng 08 năm 1945. Tại đó, vị Hoàng đế cuối cùng đã thốt lên câu nói nổi tiếng:

‘Thà làm công dân của một nước độc lập còn hơn làm vua của một nước nô lệ’.”

Đáng tiếc là sau ngày 19 tháng 12 năm 1946, ngày Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa quyết định kháng chiến chống quân Pháp nỗ lực tái chiếm Đông Dương, hai báu vật này đã rơi vào tay người Pháp. Ngày 28 tháng 2 năm 1952, trong khi đào móng một ngôi nhà ở làng Nghĩa Đô, ngoại thành Hà Nội, để tìm vật liệu xây lô cốt, người Pháp đã phát hiện ấn và kiếm chôn dưới đó. Mười ngày sau, ngày 8 tháng 3 năm 1952, tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội, người Pháp đã tổ chức lễ trao ấn và kiếm cho Cựu Hoàng Bảo Đại với tư cách Quốc trưởng Việt Nam. Ông Lê Thanh Cảnh, Đặc ủy viên của Quốc trưởng Bảo Đại tại Hà Nội, đã thay mặt ông nhận hai báu vật này.

Sự kiện này cũng được mô tả trong bản thuyết trình Món đồ đấu giá:

“Báu vật này còn mang một vai trò quan trọng và đầy tính biểu tượng tới sự can thiệp của Pháp vào Việt Nam, khi chính quyền Pháp đã cố gắng thành lập một chính phủ chống lại cộng sản với việc bổ nhiệm Vua Bảo Đại ngồi vào cương vị Quốc trưởng. Sau đó chiếc ấn báu được người Pháp trao trả cho vị vua cuối cùng của triều Nguyễn trong một buổi lễ tấn phong diễn ra vào ngày 08 tháng 03 năm 1952 tại Đà Lạt (thực ra là ngày 8 tháng 3 năm 1952 tại Hà Nội – Cù Huy Hà Vũ)”.

Năm 1953, khi chiến tranh trở nên khốc liệt, Cựu Hoàng Bảo Đại đã chỉ thị cho thứ phi Mộng Điệp vận chuyển ấn và kiếm sang Pháp để giao lại cho Hoàng hậu Nam Phương và Thái tử Bảo Long. Năm 1963, Nam Phương hoàng hậu qua đời, Bảo Long giữ ấn và kiếm.

Bản thuyết trình Món đồ đấu giá cũng kể lại đời sống hôn nhân của Cựu Hoàng Bảo Đại:

“Sau những thất bại liên tiếp của quân đội Pháp, nổi bật là trận Điện Biên Phủ, quân Pháp rút khỏi Việt Nam và vua Bảo Đại bị phế truất năm 1955. Từ đó, ông sống lưu vong ở Pháp và không còn được hưởng trợ cấp tài chính của Pháp. Bên cạnh đó, ông cũng ly thân với người vợ đầu là Nam Phương Hoàng Hậu (Nam Phương nghĩa là hương thơm từ phương Đông) và sống một lối sống phóng túng, xa xỉ hơn.

Năm 1972, ông gặp bà Monique Baudot, người sau này trở thành vợ ông, và phong cho bà làm Công chúa Vĩnh Thụy”.

Năm 1980, khi xuất bản cuốn hồi ký “Con rồng Việt Nam”, Cựu Hoàng Bảo Đại đã yêu cầu Cựu Thái tử Bảo Long cho mượn ấn để đóng vào cuối cuốn sách. Bảo Long đã từ chối yêu cầu của ông. Sau khi tái hôn với bà Monique Baudot vào năm 1982, Cựu Hoàng đã kiện Bảo Long ra tòa để lấy lại ấn và kiếm. Tòa án ra phán quyết, theo đó Bảo Đại được giữ ấn và Bảo Long được giữ kiếm.

Cuối cùng, bản thuyết trình Món đồ đấu giá chỉ ra nguồn gốc của ấn:

“Nguồn gốc :

– Xuất xứ món đồ:

– Hoàng đế Minh Mạng, triều Nguyễn (1791-1841)

– Hoàng gia triều Nguyễn (theo dòng dõi)

– Tài sản của Hoàng đế Bảo Đại, Hoàng thái tử Vĩnh Thụy (1913 – 1997) – Hoàng đế An Nam và nguyên Quốc trưởng Việt Nam.

– Được thừa kế theo di chúc cho Công chúa Vĩnh Thụy (1946-2021) và sau đó được giữ bởi con cháu gia đình.”

Như vậy, theo Nhà đấu giá Millon, Cựu Hoàng Bảo Đại đã di chúc để lại cho bà Monique Baudot – Công chúa Vĩnh Thụy ấn và những người thừa kế của bà đem nó ra bán đấu giá.

Như tôi đã nói ở trên, ấn “Kim Bảo Tỷ” và kiếm “Khải Định Niên Chế” đã được Hoàng đế Bảo Đại giao lại cho Chính phủ lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tại lễ thoái vị. Như vậy, hai báu vật này đã trở thành tài sản của Nhà nước Việt Nam được đại diện bởi Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và các chính phủ kế nhiệm, trong đó có Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Cựu hoàng Bảo Đại biết rõ điều đó, cuốn hồi ký “Con rồng Việt Nam” của ông là bằng chứng.

Vì vậy, việc Cựu Hoàng Bảo Đại chiếm hữu ấn và kiếm là không ngay tình. Do đó, Cựu Hoàng không có quyền sở hữu đối với ấn và kiếm. Điều này có nghĩa những người thừa kế của bà Monique Baudot và ông Bảo Long không có quyền hợp pháp để bán hoặc chuyển nhượng hai báu vật này.

Điều 2276 của Bộ luật Dân sự Pháp quy định rằng, bất cứ ai đánh mất hoặc bị trộm một thứ gì đó đều có thể đòi lại.

Kể từ khi Luật số 2008-561 ngày 17 tháng 6 năm 2008 của Pháp về cải cách thời hiệu dân sự có hiệu lực, vấn đề thời hạn sở hữu trong trường hợp chiếm hữu không ngay tình đối với động sản đã không được văn bản luật nào đề cập đến. Như vậy, khi chủ sở hữu có động sản bị đánh mất hay bị trộm mất mà đòi lại thì người chiếm hữu động sản không ngay tình phải trả lại động sản cho chủ sở hữu.

Theo các quy định trên của Bộ luật dân sự Pháp, Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, với tư cách chủ sở hữu ấn “Kim Bảo Tỷ” (金寶 璽) và kiếm “Khải Định Niên Chế” (啟 定 年 製), sẽ dành quyền khởi kiện những người thừa kế của bà Monique Baudot và ông Bảo Long ra trước tòa án có thẩm quyền của Pháp để yêu cầu họ hoàn trả hai báu vật này cho Nhà nước Việt Nam.

Vì lý do này, tôi kính đề nghị Ông rút ấn “Kim Bảo Tỷ” (金寶 璽) khỏi cuộc đấu giá.

Xin Ông hãy nhận nơi tôi sự trân trọng.

CÙ HUY HÀ VŨ

Tiến sĩ Luật (Đại học Paris 1 Panthéon-Sorbonne)

Email: Cuhuyhavuvietnam@gmail.com