Miễn nhiệm

Hôm nay 30.3, mặc dù quốc hội, trong đó gồm các đại biểu quốc hội, đứng đầu là bà chủ tịch quốc hội (tên Ngân), vẫn đang trong nhiệm kỳ theo đúng luật định, chưa làm hết thời gian được phân công, thì cấp trên đã chỉ đạo bỏ phiếu miễn nhiệm chủ tịch. Tất cả vận hành như một cái máy vô tri vô giác do đảng điều khiển, không phân biệt được đúng sai.

Việc truất chức và đình chỉ công việc của bà Ngân được cả hệ thống chính trị, các ông to bà nhớn, quốc hội và báo chí gọi là “miễn nhiệm”. Ai chưa tin điều này, cứ tua lại tivi, đọc hết các báo quốc doanh thì rõ ngay.

Miễn là từ có gốc Hán Việt. Theo cụ Đào Duy Anh, trong Từ điển Hán Việt cụ giải nghĩa rất rõ: Miễn nghĩa là: Cởi đi, truất bỏ, tha cho khỏi. Miễn chức là truất chức, bãi chức. Miễn nhiệm là truất trách nhiệm, bãi cái công việc, nhiệm vụ đang làm, không cho làm nữa.

Trong tiếng Việt, miễn cũng để chỉ sự cấm khi không hài lòng ai đó, chẳng hạn: Không phận sự miễn vào; miễn hỏi. Đối tượng bị miễn thường là người có vấn đề hoặc có thể gây hại.

Vậy người đang làm việc, nhất là làm lãnh đạo, quan chức, ông nọ bà kia… khi nào thì bị miễn nhiệm, miễn chức? Có thể rơi vào vài trường hợp:

Người ấy đã hết nhiệm kỳ, đã tới hạn định chót thời gian cho chức vụ và công việc. Dù có là người tốt, làm việc tốt nhưng hết thời hạn rồi thì cứ thế nghỉ, để người khác kế nhiệm, thay thế, làm tiếp (bằng cách bầu hoặc bổ nhiệm). Đơn giản là, xong thì thôi, nghỉ, miễn với chả miếc, rắc rối, ra cái vẻ quy trình nhố nhăng.

Nhưng có những người đang làm phận sự, đang chưa hết hạn nhiệm kỳ, bệnh nặng… vẫn bị miễn nhiệm. Nói một cách khác, bị kỷ luật, bị bãi chức, bị truất chức, đúng nghĩa của từ miễn. Làm dở, vô tích sự, nhiều điều tiếng, tư cách xấu, bị mất lòng tin, không xứng ngồi ở ghế đã được đặt vào, không thể để tiếp tục gánh vác nhiệm vụ, thì bị miễn nhiệm. Nói chung, miễn nhiệm dùng vào việc có ý tiêu cực, với đối tượng xấu kém.

Trở lại sự kiện trong ngày, bà Ngân đang làm nhiệm vụ được “quốc dân” giao, nhiệm kỳ còn dài, quốc hội mới chưa được bầu, tự dưng bị lôi ra miễn nhiệm, có khác chi bị kỷ luật, bị truất chức truất quyền do kém cỏi, do tai tiếng, v.v…

Trên đời xưa nay, không ai đang làm tốt, chưa hết nhiệm kỳ lại bị miễn nhiệm cả. Chỉ bộ máy và kẻ cầm đầu nhố nhăng mới thực hiện như vậy.

Lạ ở chỗ, tất cả những ông bà được coi là có học, trình độ cao, trí thức, thông minh, “người xứng đáng” do được sáng suốt lựa chọn, lại cứ nhắm mắt nhắm mũi thực hiện “miễn nhiệm” mà không cần biết đúng hay sai. Túm lại là rất chán thứ đỉnh cao trí tuệ này.