Sùng bái lãnh tụ, hiện tượng thế kỷ tại Mỹ

Nhã Duy

27-2-2021

Tháng 2 năm 1956, ba năm sau khi Stalin mất, tham luận của Bí Thư Nikita Khrushchev trong ngày cuối cùng đại hội đảng Liên Xô lần thứ 20 là một quả bom bất ngờ, làm sững sờ những đảng viên và một quốc gia cộng sản.

Trong bản tham luận mật có tựa “Tệ sùng bái cá nhân và những hệ lụy của nó”, Khrushchev nêu đích danh Stalin cùng tệ sùng bái cá nhân, biến lãnh đạo thành những nhân vật siêu phàm và siêu nhiên như thần thánh là điều không chấp nhận được.

Khác với sự ngưỡng mộ, yêu thích giới ca sĩ, thể thao hay những nhân vật đặc biệt, các doanh gia thành đạt, khái niệm và cụm từ “sùng bái cá nhân” (cult of personality) nghiêng về hiện tượng sùng bái lãnh tụ trong ý nghĩa chính trị được nhắc lại nhiều hơn trong xã hội hiện đại từ sau tham luận này của Khrushchev, cho dù nó đã từng hiện hữu trước kia.

Bịnh sùng bái lãnh tụ phổ biến trong các quốc gia độc tài và cộng sản khi một chiến dịch tuyên truyền và báo chí nằm trong tay nhà cầm quyền để tô vẽ, thần thánh hóa các nhân vật được tôn thờ. Nó xa lạ với các quốc gia phương Tây và càng xa lạ hơn ngay tại Mỹ, khi các lãnh tụ và chính khách chẳng được người dân mấy gì ưu ái và truyền thông không phải công cụ để chính phủ sử dụng cho mục đích tuyên truyền. Nơi công cộng không hề có ảnh lãnh tụ, ngoại trừ những bảng quảng cáo chính trị.

Mặt khác, với nhiệm kỳ có thời hạn cùng bản hiến pháp giới hạn vai trò và quyền lực của một tổng thống Hoa Kỳ, người dân Mỹ chưa bao giờ xem tổng thống là vị cứu tinh trọn đời của nước Mỹ. Bởi được đánh giá là tài ba hay thất bại, các nhiệm kỳ và chính sách tổng thống cũng mang tính giai đoạn, có thể hoàn toàn bị đảo ngược ở đời kế nhiệm như những gì người ta đã thấy.

Kể từ khi Donald Trump nắm quyền, trong bốn năm qua, điều này đã hoàn toàn thay đổi trong văn hóa Mỹ. Nó không phải là một chọn lựa cá nhân ngẫu nhiên mà có ảnh hưởng từ tính chất và chiến lược nguy hiểm của sự tôn vinh sùng bái cá nhân. Các nghiên cứu về tệ nạn này đã chỉ ra rằng, khi một cá nhân hay thể chế sử dụng kỹ thuật cùng phương tiện truyền thông đại chúng, các chiến dịch tuyên truyền, sự dối trá, tinh thần yêu nước… để tạo ra hình ảnh lý tưởng, anh hùng, thần tượng hóa lãnh tụ, thì có thể tạo ra sự sùng bái số đông.

Hiện tượng sùng bái và cuồng mê Donald Trump ra đời cũng qua những điều kể trên. Nhưng điều này dường như là sự trùng hợp vì nó đánh đúng vào chủ nghĩa dân tộc cực đoan, chủ nghĩa cá nhân vị kỷ cùng tinh thần thượng đẳng và bài ngoại của một nhóm Mỹ trắng đang cảm thấy mất mát quyền lực trước xã hội Hoa Kỳ ngày càng đa chủng tộc và đa văn hóa, hơn là nhờ vào chính con người của Trump.

Cho dù Donald Trump đánh đồng lòng trung thành và sự ủng hộ mình là sự trung thành và yêu nước, điều tương tự ở các thể chế độc tài và được người cuồng Trump tin theo nhưng Trump là một hình tượng thô nhám, chưa được gọt rửa trong văn minh và văn hóa Mỹ. Khả năng và tính cách dung tục, gian manh và ích kỷ không che đậy lại thu hút được đông đảo người ủng hộ bởi nó cho họ có được một đồng minh, lãnh tụ đúng như con người và suy nghĩ của họ.

Phải ghi nhận đây là trường hợp hiếm hoi trong lịch sử và văn hóa Mỹ, bởi như đã nói trên, người Mỹ chưa từng bị những cuộc tẩy não cưỡng ép hay tự nguyện để sùng bái cá nhân quá độ như tại các quốc gia cộng sản. Tuy nhiên những lý do nhóm Mỹ trắng ủng hộ Trump là điều dễ hiểu và từng được phân tích nhiều, chỉ có sự ủng hộ Trump trong cộng đồng Việt từ trong nước ra đến hải ngoại là điều khó giải thích hơn. Bởi người Việt tại Mỹ cũng là người di dân, là đối tượng bị kỳ thị và chưa bao giờ thuộc về nhóm da trắng thượng đẳng, ngoại trừ mang cùng chủ nghĩa vị kỷ và sự hung hăng giống họ. Còn với người Việt trong nước, chính Trump cũng có thể không biết đến hay không quan tâm, tuồng lên đồng “ăn mày chính trị” này vì nó hoàn toàn vô giá trị.

Trên thực tế, nhiều người gốc Việt tại Mỹ mê Trump sống quần tụ trong cộng đồng và bị trở ngại ngôn ngữ, xa lạ với văn hóa Mỹ thì có lẽ phần lớn chỉ loáng thoáng nghe tên hay biết sơ sài về Donald Trump trước kia. Nhiều người tự thú nhận chưa từng thực hiện bổn phận công dân của mình. Nhưng bốn năm qua, trong khi quả có một số người Việt nhẹ dạ, vô tình bị dẫn dắt bởi những nguồn tin bịa đặt, còn thì lắm kẻ bỗng nhiên trở nên cuồng tín, “bảo hoàng hơn vua”, không thua kém những kẻ quá khích trong cộng đồng bản xứ. Họ giành chính nghĩa và tinh thần yêu nước về mình. Nhưng có phải vậy?

Khi phủ nhận một nước Mỹ với nhiều đời tổng thống tiền nhiệm, khi phủ nhận hiến pháp và cơ cấu pháp luật, nền tảng dân chủ, phủ nhận các hệ thống cùng sự vận hành công quyền của nước Mỹ thì rốt cuộc lại, họ chỉ tôn sùng và cuồng mê mỗi Donald Trump, cho dù ngụy biện bằng bất cứ lý do gì đưa ra. Hay không quá lời là họ đã phản bội lại chính nước Mỹ, nơi đã từng cưu mang và giúp gia đình họ tạo dựng sự ổn định hay thành công trên xứ người trong vài chục năm qua. Đến hôm nay, không ít người cuồng Trump gốc Việt vẫn còn bám víu thuyết QAnon không tưởng, khi tin Donald Trump sẽ trở thành tổng thống vào ngày 4 tháng 3 tới.

Đại hội chính trị những người bảo thủ CPAC tại Florida vào cuối tuần này vốn quy tụ những nhân vật bảo thủ quan trọng của đảng Cộng Hòa trước kia, thì lần này được xem là nơi tập trung những kẻ trung thành với Donald Trump. Họ tìm kiếm cách đưa Trump hay gia đình ông ta quay lại chính trường Hoa Kỳ để làm một cuộc thanh trừng, trả thù trong tương lai. Cơ hội và tính khả thi là câu chuyện khác, nhưng nó cho thấy việc sùng bái Trump vẫn còn mạnh mẽ, không dễ dàng biến mất.

Phong trào bài Lenin, Stalin không phải dễ dàng, nó kéo dài qua nhiều thập niên tại Liên Xô hay nước Nga sau này. Hiện tượng Donald Trump chắc chắn sẽ còn là một đề tài phân tích sâu hơn cho những nhà lịch sử và xã hội học trong tương lai. Và nó càng cần thiết hơn với người Việt Nam nói riêng bởi đây là một điều đáng xấu hổ và cản trở bước tiến thế hệ tiếp nối trong lịch sử cộng đồng gốc Việt tại Hoa Kỳ.

Bình Luận từ Facebook

13 BÌNH LUẬN

  1. Trump là một “con men” làm dậy lên đống bột hũ nát đã sẵn chứa trong lòng một số người bị lầm mê trong ái ngã ích kỉ được phóng chiếu bởi một bọn đầu cơ chính trị trục lợi khốn nạn sau lớp mặt nạ “khả kính” .

  2. Phong trào bài Lenin, Stalin không phải dễ dàng, nó kéo dài qua nhiều thập niên tại Liên Xô hay nước Nga sau này. Hiện tượng Donald Trump chắc chắn sẽ còn là một đề tài phân tích sâu hơn cho những nhà lịch sử và xã hội học trong tương lai. Và nó càng cần thiết hơn với người Việt Nam nói riêng bởi đây là một điều đáng xấu hổ và cản trở bước tiến thế hệ tiếp nối trong lịch sử cộng đồng gốc Việt tại Hoa Kỳ.

    SO SÁNH THẬT KHẬP KHIỄNG !!!

    Lenin, Stalin THỐNG TRỊ Dân Nga Liên Xô cho đến CHẾT còn TÂY ĐỘC Trump thì đã HÓA GIẢI chính thức từ ngày 20/01/2021 !!!

    MAO XẾNH XÁNG, Chí Phèo HỒ CHÍ MEO THỐNG TRỊ Dân Tàu dân Bắc Vịt cho đến CHẾT cả hai TÊN ĐỒ TẺ BẮC KINH + HÀ L..ỘI này sau đó còn VÀO HÒM KÍNH KIM CƯƠNG TÔN THỜ trong LĂNG MA lăng Hồ

    còn TÂY ĐỘC Trump thì đã HÓA GIẢI chính thức từ ngày 20/01/2021 !!!

    Nhưng hơn 74.000.000 Dân Mỹ từng bầu cho TRUMP và số chống Trump nếu có chút Lương tri THẬT SỰ và TÔN TRỌNG ít ra SỰ THẬT sẽ nuối tiếc lão TÂY ĐỘC Trump xuất thân từ TRÙM Nữư Uớc, gái gú playboy tỷ phú NHƯNG KHI bước vào BẠCH CUNG khác với Kennedy và Clinton lại KHÔNG GÁI GÚ chẳng Mông Rổ Monroe Marilyn lẫn KHẨU CẦM thổi Monica trên bàn bầu dục như tay trốn quân dịch Biu Bill Clinton … suốt nhiệm kỳ 4 NĂm không gây ra cuộc chiến nào lại chấm dứt bao cuộc chiến CHƯA KỂ thuyết phục TÊN LỬA little rocketman KIM ỦN ỈN lùn …chứ đâu phải LÃNH NGAY Giải NOBEL Hoà bình như ÔBAMÁ sau đó gây ra 6 cuộc chiến !!! chưa kể TÂY ĐỘC Trump tạo ra 3 triệu việc làm năm thứ 2 làm TT đó là KỶ LỤC sau hơn 50 năm HOA KỲ mới có
    Đại dịch siêu vi Vũ Hán đã đánh bại Tây độc TRUMP nhưng dư luậ báo chí PHÁP đã đáng giá cao KHÔNG AI có thể làm như TRUMP trong vòng 4 đã giúp MODERNA tìm ra thuốc chủng dựa trên phương pháp KỲ DIỆU mRNA và CHIẾN DỊCH THUỐC CHỦNG VACCINE trên toàn Nước Mỹ là do NHỮNG NGÀY TẠI CHỨC còn lại !!!

    Chưa kể Chiến tranh mọi mặt trận do TRUMP đề xướng ĐÓ LÀ PHƯƠNG PHÁP duy nhất ĐÁNH BẠI đế c..uốc ĐẠI HÁN !!!!

  3. Trí thức, là nhà báo, hiểu biết chính trị, tiếng Anh lưu loát lại là giám đốc Việt Ngữ của đài RFA trong nhiều năm như Nguyễn Văn Khanh mà còn cuồng Trump, đến giờ này vẫn gọi Trump là tổng thống, không có chữ cựu. Bị nhiều người bắt bẻ, chỉ trích mãi mới chịu thêm chữ “cựu” chứ lúc đầu vẫn kiên trì gọi là tổng thống Trump với lý do “with respect”.

    Thế thì làm sao mà khai trí cho dân?

    • Hiện tưởng núp dưới chiếc áo “Tri Thức”kiểu như bạn đọc Chủ Quan nêu ra hoặc tương tự đang có chiều hướng gia tăng. Sực nhớ tới Ted Cruz thuộc đảng cộng hòa mà thấy tiếc cho hắn. Hắn sở hữu khá nhiều tố chất của người lãnh đạo … tốt nghiệp luật sư ở ngôi trường không phải ai cũng mơ có được …. ấy thế mà, Ted Cruz đã cấu kết với mấy tên đầy quyền lực và tàn bạo khác sẵn sàng rũ bỏ danh dự bằng cách dối trá, dối trá và dối trả một cách trắng trơn, trơ trẽn để tiếp sức cho những hành vi côn đồ … đi ngược lại những giá trị cốt lõi của con người, …… Nghe nói, ở Mỹ đã bắt đầu xuất hiện những công dân lên tiếng bảo vệ sự thật một cách công khai với mục đích gìn giữ môi trường tử tế cho con cháu họ. Chúc Chủ Quan và những người thân có nhiều sức khỏe, bình an!

  4. Không dám đăng phản biện của tôi : Hoàng Bùi , tránh né, Ôi ! Tiếng dân ! Sẽ có nhiều phản biện , nếu tôi sai, KHAI DÂN TRÍ XƯƠNG DÂN QUYỀN cho ai??! hãy trả lời , nếu không , chỉ là một tờ báo lá cải, giống hệt 700 báo CSVN, bá láp , hãy đối tên là báo Tiếng dân của Trần dân Tiên , vừa đi đường, vừa đ ái bậy và nói bậy . Dám đăng không ?

    • Hoàng Bùi: Trong bài này có 7 bình luận, nhưng đã có 3 bình luận của ông, sao ông cứ lặp đi lặp lại rằng “Không dám đăng phản biện của tôi”? Ông bị mù, không thấy à? Hay ông muốn gắp lửa bỏ tay người? Chưa kể bình luận spam, lặp đi lặp lại, rồi còn chụp mũ báo Tiếng Dân,nói nó là báo lá cải, “giống hệt 700 báo CSVN, bá láp”, vậy ông vào xem làm gì? Nếu tôi làm ở báo Tiếng Dân, ông sẽ không được bình đâu, vì những người bị bệnh như ông, cần ở nhà uống thuốc, thay vì vào đây tham gia sân chơi của người tỉnh táo.

  5. Nhả Duy, dảng DC đang mở một trường Cao cấp Chính trị, bạn nên đăng ký, khi tốt nghiệp Đại học ấy, bạn sẽ chỉ thua Nguyễn Phú Trọng về lý luận củn , vô nghĩa, sẽ phong tước hàm Phó tiến sỹ, đặc biệt về nhảm nhí , bạn sẽ hơn Hilary Clinton, Obama, và Joe Biden ,danh dự đầy mình, và Trung Quốc sẽ mời về làm cố vấn chính trị cho Tập căn Bă

    • Hillary là người Mỹ, Obama cũng là người Mỹ , Joe Biden cũng là người Mỹ , Đảng DC cũng là đảng của người Mỹ . Chỉ có Hoàng Bùi là Mít Dzàng không phải người Mỹ . Đảng DC và những người như Hillary, Clinton, Obama, Joe Biden họ làm việc và phụng sự cho đất nước Hoa Kỳ và người dân Hoa Kỳ . Họ không có trách nhiệm gì đến Mít Dzàng . Những lời lẻ của HB mà là phản biện thì … khà khà khà … diễu quá dở …

  6. Người Việt ở trong nước, dù là giáo sư tiến sĩ chữ nghĩa đầy mình đã mắc chứng sùng bái lãnh tụ từ lâu. Chẳng những họ không cảm thấy xấu hổ chút nào mà còn tự hào phô trương nó mỗi khi có dịp.

    Đành lại phải than rằng :” Người Việt Nam ta nó thế ” ư ?

    • Không dám đăng phản biện của tôi : Hoàng Bùi , tránh né, Ôi ! Tiếng dân ! Sẽ có nhiều phản biện , nếu tôi sai, KHAI DÂN TRÍ XƯƠNG DÂN QUYỀN cho ai??! hãy trả lời , nếu không , chỉ là một tờ báo lá cải, giống hệt 700 báo CSVN, bá láp , hãy đối tên là báo Tiếng dân của Trần dân Tiên , vừa đi đường, vừa đ ái bậy và nói bậy . Dám đăng không ?

      • Đề nghị BBT Tiếng Dân không đăng những ký kiến này vì đây không phải là ý kiến phản biện, mà ông Hoàng Bùi này chỉ vào phá hoại, nên đuổi thẳng ông ta ra, để sân chơi này sạch sẽ cho chúng tôi, những người đọc nghiêm túc, với những ý kiến phản biện đúng đắn.

        Rất mong BBT dọn dẹp đống rác này!

      • Đúng là quả đất tròn, chúng ta (Hoàng Bùi và tui) lại gặp nhau ở đây. Lần gặp này, thấy bạn có cân nhắc tới việc cẩn thận hơn khi dùng từ ngữ để đáp lại những ý kiến trái chiều; tuy nhiên, bạn vẫn phô ra sự giận dữ khi Tác giả Nhã Duy không có cùng góc nhìn với bạn. Nghĩ mãi (từ những lần ‘gặp’ bạn trươc đây) vẫn chưa thể lí giải được lý do tại sao bạn cứ phải đọc bài của Nhã Duy đăng trên tờ báo Tiếng Dân để làm mình giận dữ? …. Còn tui, mỗi khi ghé vào “Tiếng Dân” là tui cũng đều ‘ghé thăm’ Nhã Duy, Trương Nhân Tuấn cùng với một số tác giả khác. Chúng ta đang rất cần nhiều bài viết, nhiều cách viết như thế hoặc tương tự với hy vọng có được những môi trường tranh luận lành mạnh hơn; để mọi người trong cộng đồng có cơ hội học hỏi lẫn nhau, rồi cùng nhau được sống trong những cộng đồng tử tế hơn … chúc Hoàng Bùi và những người thân trong gia đình khỏe mạnh và bình an!

Leave a Reply to Hoàng Bùi Hủy trả lời

Xin bình luận ở đây
Xin nhập tên của bạn ở đây