Vũ Đức Đam: Thử tiếp cận chính trị học về các sự việc liên quan

Kim Văn Chính (*)

3-2-2021

1. Vũ Đức Đam là người quê tôi nên tôi quan tâm viết status này về các sự việc liên quan đến ông. Quả thật, ông là một hiện tượng, một ngôi sao, một trường hợp hiếm hoi và độc đáo trên chính trường Việt Nam.

Ông là con một nông dân chính hiệu, được vào Đảng cũng khá muộn (29 tuổi), không phe cánh, không được bảo trợ bởi bất cứ thế lực chính trị nào, nhưng cứ lầm lũi tiến thân rất thành công trên con đường hoan lộ. Rõ ràng là năng lực của ông, đạo đức của ông đã quyết định thành công của ông trong rất nhiều cương vị công tác.

2. Ở nhiệm kỳ 12, ông vẫn là một “ngôi sao đang lên”. Với chức vụ Phó Thủ tướng, ông vẫn tả xung hữu đột, được điều động xông pha vào những nơi khó khăn nhất, đặc biệt là đảm nhận chức vụ Phụ trách Bộ Y tế khi khuyết chức danh Bộ trưởng, rồi Trưởng ban chỉ đạo quốc gia phòng, chống Covid. Ông là người khiêm nhường, cẩn trọng, không khoa trương. Nhưng công bằng mà xét, đất nước ta qua hơn 1 năm chống chọi với dịch bệnh Covid, thành tựu đạt được trong chống Covid quá mỹ mãn.

Thế giới họ không những ngạc nhiên về kết quả của Việt Nam mà còn khâm khục mô hình chống Covid của Việt Nam: Chi phí thấp, thiết bị không tiên tiến nhưng kết quả trên cả tuyệt vời. Chống covid đúng là không thể nói khoác loác được. Nếu như ghi nhận công trạng của đất nước, nhân dân về chống Covid thì vai trò, công lao của ông Đam không thể phủ nhận.

3. Trước thềm Đại hội 13, ông vẫn là ngôi sao sáng giá trong nền chính trị Việt Nam. Một người có học thật (Học Đại học kinh tế – kỹ thuật ở Bỉ, học nghiên cứu sinh bảo vệ TS ở Việt Nam), thông thạo Anh, Pháp, người trải nghiệm các chức vụ nhà nước và đảng không những nhiều nhất mà còn thành công nhất, ít điều tiếng nhất, lời khen nhiều nhất, từ vụ trưởng đến phó chủ tịch, chủ tịch tỉnh, từ chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ đến Bí thư tỉnh ở Quảng Ninh, rồi 5 năm Phó Thủ tướng… Ở chức vụ nào ông cũng tỏ ra sự mẫn cán, trung thành, hết mình vì công vụ, được tín nhiệm cao, nhiều lần được bầu với số phiếu tuyệt đối.

Ông là cán bộ kỹ trị điển hình, nhưng cũng là một cán bộ đảng tuyệt vời trong thời đại hiện nay (qua thời kỳ làm Bí thư tỉnh Quảng Ninh tôi biết).

Nếu đất nước ta cần một thủ tướng chính phủ, thì ông phải là ứng cử viên số 1, đặc biệt trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay (Ông học viễn thông ở Bỉ và rất hiểu biết về lĩnh vực này). Theo thông lệ, người lên làm Thủ tướng thì khóa trước phải làm Phó Thủ tướng. Chính ông là ứng viên không những sáng giá mà còn độc đáo nữa – do chỉ có 2 Phó Thủ tướng khóa 12 tiếp tục sự nghiệp khóa này là ông và Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh.

Nếu nước ta có một nền chính trị dân có quyền thật sự về bầu cử, tôi dám chắc 100% rằng, dân sẽ bầu ra các đại biểu của dân và các đại biểu này sẽ chọn ông Đam làm Thủ tướng, nếu Thủ tướng tiền nhiệm hết tuổi về hưu hay chuyển làm công tác khác.

Khổ nỗi, trong thể chế chính trị nước ta, ông phải qua cửa ải quá khó khăn: phải được đảng quy hoạch và bầu vào Bộ Chính trị, được bầu vào “danh sách ứng cử tứ trụ”. Chính tại cửa ải này ông gặp nạn.

Ông là cán bộ Nhà nước, không trực tiếp làm công tác đảng, nên nhiều vấn đề zic zắc (có người gọi là xảo thuật), nên ông khó tránh khỏi những tơ vương, những rối rắm làm ngáng bước tiến của ông trong ma trận rùng rợn của quy trình cán bộ chạy suốt một năm nay. Làm sao ông chống được nó khi suốt ngày ông lăn lộn chống Covid mà người ta suốt năm chỉ tâm tâm vào bẫy này bẫy nọ, quy trình này quy trình nọ, tiêu chuẩn này tiêu chuẩn kia…

Thật buồn khi cửa vào Bộ Chính trị ông đã trượt. Trong khi so với các ông ủy viên mới như Trần Tuấn Anh, Đinh Tiến Dũng, Nguyễn Xuân Thắng, và một số nữa thử hỏi các đại biểu đại hội đảng: Ông Đam thua gì họ về các tiêu chuẩn kiến thức, kỹ năng (năng lực), đạo đức, uy tín, thành tích, kinh nghiệm…?

Đảng đã bỏ sót ông, không bầu ông (lại bầu những người kém ông rõ rành rành) là sai lầm nghiêm trọng.

4. Lỗi của ông có lẽ là do ông không mắc những điều mà nhiều lãnh đạo khác họ có.

Ông liêm khiết, trong sạch thì người không trong sạch sao muốn làm việc cùng ông (nước trong không có cá).

Ông không bè phái, cánh hẩu thì làm sao bọn bè phái, lợi ích nhóm chịu được.

Ông có học cao, lại thông minh thì làm sao người học không cao họ chịu để ông làm lãnh đạo cao hơn họ.

Ông có uy tín quá cao (kể cả trong dân và trong đảng nghĩa rộng) thì làm sao bọn mua phiếu, mẹo thuật để uy tín họ cho ông làm tiếp được.

KẾT LUẬN

Nhiều “mưu hèn, kế bẩn” đã được tung ra để hại Vũ Đức Đam, nhưng ông vẫn lừng lững trong chính trường Việt Nam, dù chỉ là tư cách Ủy viên Trung ương, Phó Thủ tướng phụ trách văn xã.

Dấu hỏi lớn khi ĐH 13 bầu ra chỉ có 18 UV Bộ Chính trị?

Tôi thử dự đoán như sau: Theo điều lệ, bầu vòng 1, số người đạt phiếu là 18 người. Nếu đúng theo điều lệ đảng, số lượng ủy viên các cấp ủy phải là số lẻ, thì đúng lý ra Đại hội hoặc là quyết định chỉ lấy 17 cụ cao phiếu nhất, hoặc là bầu bổ sung 1 cụ nữa cho thành 19 người.

Tại sao không rút xuống 17 hoặc bầu lên 19 là dấu hỏi lớn của Đại hội 13. Rất có thể Vũ Đức Đam nằm ở danh mục số 19 đó nên những người có quyền điều hành cắt luôn quy trình bầu bổ sung, lấy cớ dịch covid cần kết thức sớm.

Trớ trêu là hình như hôm bầu, Vũ Đức Đam phải tả xung hữu đột ở Hải Dương, Quảng Ninh để dập dịch, bảo vệ an toàn cho Đại hội Đảng. Nói một câu hơi hớ (dập dịch 10 ngày) mà ông Dũng, Văn phòng Chính phủ, hôm qua còn láo khoét bôi nhọ…

Có thể nếu bầu tiếp người thứ 19 tại Đại hội, ông Đam là người không có cạnh tranh.

Còn cứ để đó, sau bổ sung ở Hội nghị ban chấp hành Trung ương thì tình huống nó khác rồi… Lúc đó, đơn giản là còn đâu chức Thủ tướng để phân công nữa…

Hãy chờ xem…

_____

(*) Tác giả Kim Văn Chính là PGS-TS Học viện Chính trị quốc gia HCM.