Việt Nam sẽ chặn Facebook?

Dương Quốc Chính

23-11-2020

Thời gian qua, VN can thiệp mạnh vào Facebook, để yêu cầu Facebook chặn tin “xấu độc”. Mấy hôm trước, ông chủ của Facebook cũng phải điều trần trước hạ viện Mỹ về việc hợp tác với một số chính quyền độc tài, trong đó có VN. Anh này xác nhận là đã phải hợp tác với chính quyền địa phương. Nhưng VN vẫn leo thang yêu sách với Facebook, đòi họ phải kiểm duyệt chặt chẽ hơn nữa, nếu không thì sẽ bị “đóng cửa” Facebook tại VN.

Vậy VN có thể đóng cửa Facebook ở VN được hay không?

Đầu tiên phải làm rõ là VN không thể ĐÓNG CỬA Facebook được ở bất cứ đâu, đúng ra chỉ là chặn Facebook bằng tường lửa. Tức là thông tin trên Facebook vẫn còn nguyên, chẳng qua bị chặn truy cập các IP VN. Việc này cũng chẳng có gì ghê gớm, vì hồi dân VN mới dùng thì Facebook cũng bị chặn tường lửa một thời gian, phải đổi DNS mới vào được. Nhân dân vẫn trèo tường vào bình thường. Chẳng qua hồi đó ít người dùng nên ít người quan tâm.

Bây giờ VN cũng vẫn đang chặn các trang web phản động hay đài địch. Nhưng ai muốn đọc thì vẫn trèo tường vào bình thường. Nên bây giờ nếu chặn Facebook thì cũng chỉ chặn được mấy ông bà già, dân quê, thiện lành, không biết trèo tường (rồi họ học cũng nhanh thôi). Khi ai cũng biết trèo tường lửa thì tường lửa lại vô ích.

Facebook bây giờ có vai trò quá lớn ở VN về thương mại điện tử, marketing. Từ các mẹ bỉm sữa bán kem trộn đến các đại công ty muốn quảng bá hình ảnh, tiếp thị sản phẩm, báo chí cách mạng, người của công chúng đều có fanpage Facebook. Thử hỏi một ngày kia, phải trèo rào mới vào được Facebook, thì thương mại điện tử VN bị một cơn địa chấn, báo mạng online cũng giảm lượng độc giả đáng kể. Nhà mạng cũng bị giảm lưu lượng truy cập đáng kể, cũng là cú sốc với họ.

Nhiều người cho là TQ chặn được Google và Facebook thì VN cũng làm được. Không phải vậy. Vì lãnh đạo TQ có tầm nhìn xa hơn VN nhiều. Khi họ chặn Google và Facebook khi dân TQ chưa kịp sử dụng dịch vụ của 2 công ty này đủ lâu và sâu. Họ lại lập tức có ngay các trang web TQ có dịch vụ tương tự để thay thế, nên dân TQ không có Google và Facebook cũng không bị ảnh hưởng sốc. TQ cấm được doanh nghiệp Quân đội, VN đâu cấm được. VN chỉ là bản sao lỗi của TQ thôi.

VN lâu nay vẫn có kiểu cấm đoán bắt cóc bỏ đĩa. Như chiến dịch đập phá vỉa hè của anh Hải “cẩu” hay gần đây là thực hiện nghị định 100. Hai trường hợp đó là điển hình nhất vì việc cấm đoán mâu thuẫn với quyền lợi của chính anh em quan lại. Mình đã viết stt dự báo kết cục của nghị định 100, bây giờ y chang. Cấm ngặt quá thì ăn cám. Cấm kinh tế vỉa hè, siết quán nhậu thì lấy ai nuôi cán bộ phường quận?

Hay như việc cấm web sex cũng vậy. Về lý thì phải cấm rồi, chẳng ai dám phản đối. Nhưng mấy trang web sex tiếng Việt là nơi quảng bá dịch vụ xxx, massage, karaoke tay vịn, bar, sàn, cờ bạc online… Tất cả các dịch vụ đó đều được anh em quan lại bảo kê, thu phế, gọi là thế giới ngầm, là nguồn thu nhập chính của anh em quan lại. Thế nên nếu một trang web sex hay cờ bạc bị đánh, chặn, thì chẳng qua là thằng bảo kê bị đánh mà thôi, rồi sẽ mọc ra cái khác.

Đằng này Facebook ảnh hưởng đến kinh tế chìm nổi của VN còn gấp tỷ lần web sex. Cứ chặn thử một tháng thì chính nhà mạng sẽ lén mở, hoặc bật đèn xanh cho dân vào được. Nhất là trong tình thế suy thoái kinh tế do Covid mà lại đi chặn Facebook thì tức là Bộ 4T bóp d*i Bộ Công thương và chính con cháu mình là các nhà mạng.

Hơn nữa, Facebook là nơi dân chửi chế độ xả stress, còn lành hơn là đi biểu tình, bạo động. Nó cứ chửi suông mà không làm gì là yên tâm rồi. Cái gì cũng có tính hai mặt, phản động tung tư liệu xấu độc thì đảng cũng có thể tung tài liệu nhồi sọ ngược lại. Giờ chặn Facebook thì mất luôn kênh nhồi sọ. Facebook cũng là kênh thăm dò dư luận về chính sách không chính thức. Bỏ sao nổi.

Cơ hội chặn Facebook chỉ có khi VN có được mạng XH có vai trò tương tự Facebook. Nhưng khi đang có Facebook thì không bao giờ mạng xã hội VN ngóc đầu lên được, vì không thể cạnh tranh về tính năng, dịch vụ, nhất là sẽ mất tự do do kiểm duyệt. Nhưng nếu chặn Facebook để mạng xã hội VN phát triển thì lại dính hệ lụy nói trên. Và nếu phải bỏ Facebook thì người dùng cũng sẽ chọn nhà cung cấp khác của Mỹ chứ không phải con sen hay gà bò.

Tóm lại là VN sẽ không thể chặn Facebook. Hoặc nếu có thì cũng bắt cóc bỏ đĩa. Dăm bữa nửa tháng lại đâu vào đó. Nhà mạng sẽ tìm cách lách luật để hút khách, giữ khách. Mạng XH là vấn đề tổng hòa giữa kinh tế, chính trị, xã hội, nên mình ông chú Vịt-teo cũng không tự quyết được đâu. Chẳng qua chém gió hung hăng chút để dọa cu Mark, nó non gan thì sẽ nhún. Nhưng cu Mark cũng bị sức ép từ QH Mỹ và sợ sự tẩy chay của người dùng nếu quá hèn.