Tại sao tôi quan tâm tới chính trị?

Thái Hạo

8-8-2020

Vấn đề này có lẽ không mới nhưng cũng chưa phải đã cũ, nếu không muốn nói là đang nhức nhối bậc nhất khi hầu hết người Việt còn ở trong tình trạng “vô cảm chính trị” hoặc lầm lạc trong nhận thức. Xin chia sẻ đôi điều.

Chúng ta biết hàng triệu người Hongkong đã biểu tình ròng rã một năm nay, bắt đầu từ một đạo luật cho phép dẫn độ tội phạm về Trung Quốc đại lục của chính quyền Tự trị. Tại sao họ xuống đường, chấp nhận mất mát, bị bắt bớ, đánh đập, thất nghiệp, thậm chí táng gia bại sản và mất mạng? Tôi tin rằng nếu ở VN thì đại bộ phận dân chúng sẽ không có phản ứng như vậy. Họ khác chúng ta là bởi họ hiểu rằng một đạo luật như thế sẽ đe dọa đến quyền con người, sẽ tàn phá Tự do – vốn là lý tưởng cao cả nhất của họ. Bất cứ một động thái chính trị nào cũng sẽ ảnh hưởng hoặc trực tiếp hoặc gián tiếp tới đời sống, không chỉ hiện tại mà còn là tương lai lâu dài.

Chính trị ở đâu? Ở trong mỗi khối nước ta dùng, trong giá điện bậc thang, trong thực phẩm bẩn, trong mỗi món đồ chơi độc hại của con ta, trong những viên thuốc giả khi trở trời, trong chuyến xe đò lòng vòng bến cóc, trong tô mì ở sân bay giá trăm ngàn, trong những cú delay vô cảm, trong mỗi lít xăng cõng bao nhiêu thứ thuế phí vô lý, trong một trái trứng gà phải mang vác 14 loại phí từ trên trời rơi xuống, trong chiếc cặp nặng bằng nửa trọng lượng cơ thể đứa con bé bỏng mỗi sáng oằn vai đến trường, trong những môn học và giờ học vô ích tra tấn suốt mười mấy năm trời mà không giúp gì cho cuộc sống tương lai của thế hệ trẻ, trong những gói tiền chạy việc mướt mồ hôi, trong sự cúi đầu để yên thân, trong sự im lặng để giữ nồi cơm, trong việc móc chiếc ví mỏng để dúi vào tay csgt đôi trăm và ngậm ngùi lên đường, trong những thành phố mà hễ cứ mưa là ngập, trong những ngôi làng mà hễ cứ nắng là hạn, trong hàng ngàn người dân bị đẩy ra đường từ mảnh đất của tổ tiên. Và trong muôn vàn thứ nữa xâm chiếm vào từng mao mạch cuộc sống của chúng ta.

Rừng bị phá hết, cứ mưa là lũ, cứ nắng là hạn. Tài nguyên bì đào lên bán hết, để lại những “chiến địa” hoang tàn mà tiền thì không rõ đã chảy về đâu. Những vụ ăn cắp trăm tỉ, ngàn tỉ bên cạnh những người dân suốt đời lam lũ; họ vơ vét về xây biệt thự sắm xe sang và đổ lên đầu mỗi người dân, từ trứng chí mén, hơn 50 triệu đồng tiền nợ công; những công trình trăm tỉ vừa làm xong tay thì hỏng luôn, không dùng được. Và vô vàn sự trộm cướp trên lưng người dân như thế nữa.

Bộ máy công quyền bị chiếm dụng làm của riêng, cả nhà làm quan, cả họ làm quan. Người dân có tài không sao lọt vào được. Ở đó, họp cơ quan xong thì họp gia đình luôn. Một bộ máy như thế thì sự quan liêu và tham những là điều hiển nhiên. Từ tham những quyền lực hỗ trợ hoàn hảo cho tham nhũng tiền bạc. Người dân có năng lực nếu muốn có việc làm thì phải “chạy”. Họ bị “lùn” hóa, “gù” hóa từ đó; rồi khi bước vào cái hệ thống ấy, nó một lần nữa sẽ “cải tạo” để tất cả thành những “người câm”, “người điếc”, “người mù”; sống lâu ở đó có thể trở nên tham lam, ti tiện, lưu manh. Nói chung là phá hủy con người.

Chính trị là khí quyển của xã hội. Nó là không khí mà chúng ta hít thở từng giây từng phút, đúng cho cả nghĩa đen và nghĩa bóng. Bạn có tin rằng chính trị làm biến biến đổi khí hậu? Bạn có tin rằng chính trị sa mạc hóa đất đai? Bạn có tin rằng chính trị khiến cho cả một vùng biển phải chết? Bạn tin rằng chính trị có thể gây nên ung thư và dịch bệnh? Bạn có tin rằng chính trị sẽ làm hỏng con cái ta? Bạn có tin rằng bạn sẽ không thể giữ được lương thiện trước một nền chính trị bất lương? Bạn có tin rằng dù bạn nhiều tiền thì bạn vẫn phải ăn bẩn uống độc? Bạn có tin rằng dù bạn có nhà lầu xe sang thì bạn vẫn phải lội nước trong đêm giữa lòng SG? Bạn có tin rằng một ngày tình cờ sẽ có “thằng bán tơ” nào đó xuất hiện và bạn trắng tay sau một đêm? Bạn có tin rằng dù bạn đang ở trong rừng một mình nhưng bạn sẽ không thể yên tĩnh khi con bạn, anh em của bạn đang bị vu oan giáo vạ giữa lòng thành phố? Và vô vàn điều khác nữa mà bạn phải tin dù có muốn hay không!

Những ai chủ trương “độc thiện kỳ thân”, nếu không phải là ích kỉ thì cũng là ngu dốt. Bạn không thể sống ổn trong một xã hội bất ổn. Bạn không thể sống vui trong một xã hội bất hạnh. Bạn đi dạy có vui không khi học trò nghiện hút và đánh lộn? Bạn có vui không khi bạn không thể dạy cho học trò biết sự thật vì nó “trái quan điểm”? Bạn làm giám đốc công ty, bạn có yên được không trước sự vòi vĩnh và thói hách dịch? Bạn làm thơ nhưng không ai in cho bạn vì “lập trường không vững vàng”, thế là bạn phải viết để in những thứ vô thưởng vô phạt. Bạn đừng tưởng bác sĩ thì chỉ việc cứu người, bác sĩ cũng phải vừa cứu người vừa“chiến đấu” với bọn Bảo hiểm đấy. Bạn đừng tưởng cứ nông dân thì xuống đồng – ruộng đã khô vì sông bị ngăn rừng bị phá – xuống đồng làm gì? Vô vàn và vô vàn những điều như thế nữa.

Nếu bạn vẫn không “quan tâm” tới chính trị và cứ để mặc cho nó tung hoành như hiện tại thì khoảng 30 năm nữa mọi thứ sẽ nát vụn. Để phục hồi một khu đất phải mất nhiều năm, để tái sinh một cánh rừng cần nhiều thập kỷ. Nhưng để xây dựng lại con người khi nó đã “hỏng” hết trên diện toàn xã hội, thì có thể tính bằng trăm năm.

Chúng ta cần thức nhận sự hệ trọng có tính bức thiết và sống còn này. Không thể chậm trễ. Không thể bàng quan. Mỗi người có học cần nỗ lực “khai dân trí” cho những người gần mình, cho cộng đồng nhỏ của mình, nếu không làm được ở tầm quốc gia. Hiện nay, Việt Nam có khoảng 7 triệu người đã tốt nghiệp đại học (trở lên), nếu những người này (hoặc 1/3 thôi) ý thức và hành động thì xã hội sẽ bắt đầu chuyển biến. Không lâu sau, hòn than sẽ dần đỏ lên từ bên trong và đốt cháy những thứ rác rến đang phủ kín trên bề mặt.

Đừng quên rằng, toàn bộ xã hội này đang vận động bởi những người có học. Các bạn đang nắm giữ “linh hồn” của xã hội mà không biết đấy thôi.

“Chính trị sạch”, “chính trị đẹp” là Khai dân trí. Không có gì trái pháp luật để phải sợ hãi. Ta chia sẻ sự thật, chia sẻ các giá trị phổ quát như nhân quyền, dân quyền, tự do, dân chủ v.v..

Đừng để nỗi sợ hãi mù quáng đánh cắp tương lai của ta và con cháu ta.