Việt Nam chống Cô Vi và nỗi niềm e ngại làm người cộng sản

Jackhammer Nguyễn

1-5-2020

Chính phủ Việt Nam rất hãnh diện về những thành công trong việc chống đại dịch Cô Vi toàn cầu. Đến ngày 30/4/2020, giới chức nước này xác nhận, chỉ có tổng cộng 270 người nhiễm virus, không có người chết, trong khi Việt Nam có rất nhiều bất lợi khi đương đầu với đại dịch: Có chung đường biên giới với Trung Quốc; người Trung Quốc có mặt ở VN quá đông (làm việc, sinh sống và du lịch…), mật độ dân số cao, thiếu thốn trang thiết bị y tế,…

Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN) không bỏ lỡ cơ hội để tuyên truyền cho hình ảnh của mình, rằng họ đã dẫn dắt quốc gia vượt qua cơn khủng hoảng chết chóc, một điều nói cho công tâm là đáng tự hào. Tuy nhiên, trong chiến dịch tuyên truyền này của ĐCSVN, có các bài báo từ các cơ quan truyền thông nước ngoài ca ngợi, hoặc tìm hiểu về thành công của Việt Nam, đã được truyền thông Việt Nam quảng bá, đáng lưu ý.

Tựu chung có vài điểm sau đây mà các bài báo này nêu ra: Việt Nam ý thức được sự nguy hiểm của dịch bệnh từ rất sớm, làm xét nghiệm và cách ly có chọn lọc để tránh tốn kém, quyết tâm của nhóm lãnh đạo, công khai minh bạch thông tin,… Nhưng có một điểm mà báo chí trong nước bỏ sót khi lược dịch, đó là vai trò của một nhà nước độc tài chuyên chế.

Ngày 16/4, NPR, tức Đài Phát thanh Quốc gia của Mỹ, có bài báo mang tựa đề: “Ở Việt Nam, có ít hơn 300 ca nhiễm và không có tử vong. Đây là lý do”. Tác giả bài viết nói rằng, sức mạnh của một nhà nước độc tài, độc đảng đã giúp cho Việt Nam chống dịch.

Ngày 27/4, báo Wall Street Journal có bài: “Một số quốc gia đang đè bẹp đường cong của virus corona. Việt Nam là một”. Hai tác giả bài viết trích lời của một nhà quan sát từ Singapore là ông Lê Hồng Hiệp, nói rằng: Chế độ độc đảng tương tự như Trung Quốc làm cho Việt Nam hiểu hệ thống chính trị của nước láng giềng hoạt động như thế nào và đã nghi ngờ ngay từ đầu, rằng việc bùng phát dịch bệnh rất là nghiêm trọng. (Không như thông tin chính thức của Bắc Kinh).

Ngày 29/4, có ba cơ quan truyền thông quốc tế là Washington Post, Sydney Morning Herald và Reuters, đều có bài viết về chống dịch Cô Vi ở Việt Nam.

Báo Washington Post viết: Có thể là chế độ độc tài đã giúp Việt Nam [kiểm soát dịch] trong những ngày đầu tiên. Tác giả bài báo còn so sánh Việt Nam với những quốc gia cũng thành công trong việc chống dịch nhưng là chế độ dân chủ như Hàn Quốc, Đài Loan, New Zealand, Đức. Tác giả viết: Việt Nam không phải là một nền dân chủ tự do, 45 năm sau chiến tranh vẫn nằm dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, với một nhóm lãnh đạo là những người đàn ông có tuổi.

Báo Sydney Morning Herald có bài viết chi tiết nhất của tác giả James Massola: “Việt Nam không có ca nhiễm mới trong 12 ngày. Tại sao?” Bài báo viết: “Là một nước cộng sản độc đảng, chính phủ có thể hành động mạnh mẽ, với sự giúp đỡ của công an và quân đội, chặn đứng cả sự truyền nhiễm lẫn những chỉ trích nội bộ”.

Tác giả dẫn lời một nhà quan sát là TS Huong Le Thu, làm việc tại Viện Chính sách Chiến lược Úc, nhận định rằng: Chế độ độc đảng đã giúp cho sự phối hợp trở nên có hiệu quả. Tuy nhiên, bà Huong cũng nói, việc phản ứng có hiệu quả nhất là các nền dân chủ như Đài Loan, New Zealand.

Bài báo này cũng trích lời nhà hoạt động nhân quyền Phil Robertson, Giám đốc Human Rights Watch ở châu Á, nói rằng, việc hạn chế đã đi quá xa: Nhà cầm quyền bỏ tù người ta chỉ vì người ta chia sẻ những tin đồn về dịch bệnh.

Còn hãng tin Reuters viết: Điều giúp Việt Nam [chống dịch] là sự kết hợp giữa lãnh đạo độc đoán và kinh tế thị trường.

Trên đây chỉ là một số trong khá nhiều bài được báo chí Việt Nam đề cập trong chiến dịch tuyên truyền của ĐCSVN, xuất hiện trên các tờ báo từ loại bảo thủ nhất như Nhân Dân, đến loại cởi mở hơn như VietNamNet, Tuổi Trẻ…

Điều lý thú ở chỗ, các cơ quan thông tấn phương Tây đôi khi nhấn mạnh khía cạnh độc tài, xem đó là chìa khóa thành công trong việc chống dịch của nước Việt Nam Cộng sản, nhưng có lẽ là ĐCSVN không mấy thích thú về điều đó, nên những bình luận đó đều bị lược bỏ.

***

Vì sao đảng CSVN độc tài, lại không muốn khoe nhờ sự độc tài của mình nên họ đã và đang thành công trong việc chống dịch?

Nếu những người sống ở các xã hội mở phương Tây có dịp tiếp xúc với các viên chức cộng sản Việt Nam, sẽ có nhận xét rằng, những người “cộng sản” này không bao giờ thích khi người ta gọi họ là cộng sản, hay hỏi họ về sự vận hành của guồng máy cộng sản thành công ra sao. Họ không cao giọng ngạo nghễ như các lãnh đạo cộng sản thuộc thế hệ trước: Lê Duẩn, Phạm Văn Đồng…

Không rõ sự ái ngại này của những lãnh đạo cộng sản Việt Nam bắt đầu từ lúc nào, nhưng dường như nó bắt đầu từ lúc ĐCSVN chấp nhận cuộc chơi với phương Tây, khi có nhiều viên chức được đi đây đi đó, thấy rằng cái ý thức hệ của họ lỗi thời như thế nào.

Liệu nỗi niềm e ngại làm người cộng sản này là một tín hiệu tốt cho tiến trình dân chủ tại Việt Nam? Không có gì là chắc cả, nhất là sau khi một lần nữa họ lại hãnh diện rằng, Đảng của họ, với cách cai trị độc đoán đã kiểm soát được dịch bệnh.

Có một điều cần ghi nhận, mà các nhà quan sát nước ngoài cũng đồng ý, là việc công bố trang web của Bộ Y tế, dưới sự lãnh đạo của ông Vũ Đức Đam, một người được phương Tây đào tạo, là một điều chưa có tiền lệ với những thông tin minh bạch về dịch bệnh. Ngoài ra, Trong lần chống Cô Vi này, Việt Nam đã tách ra khá xa người láng giềng phương Bắc.

Minh bạch thông tin là một đặc điểm của xã hội mở, ngược lại với xã hội cộng sản. Những người đang cầm quyền ở Việt Nam nên thấy rằng, một xã hội mở như Hàn Quốc, Đài Loan, không chỉ chống được dịch bệnh mà còn đưa xứ sở trở nên phú cường, vì huy động được sức sáng tạo của toàn xã hội, chứ không chỉ là một nhóm những tay lãnh đạo có tuổi như báo Washington Post đã bình luận.

Các lãnh đạo Việt Nam hãy từ bỏ sự “e ngại làm người cộng sản”, đã là người cộng sản thì đừng “e ngại”, hoặc hãy từ bỏ làm người “cộng sản”!