Thế nào là y đức

Lương Y Việt Kiều
**************

* Để tưởng nhớ Bác sĩ Nguyễn Hữu Bội (1) Paris …

Chiến luỹ (2) chống dịch khi nguy khốn

Thầy thuốc gốc Việt về cội nguồn

Pasteur – Yersin, Anh theo bước

Nha Trang (3) Tình Nhân Loại gởi hồn

Y khoa chẳng còn biên giới nữa

Lương y Anh giữ tình cố thôn

Bác sĩ Pháp (4): Ngọn cờ Nhân đạo

Chống SARS bỏ mình ghi nhớ ơn

1. Bác sĩ Nguyễn Hữu Bội là bác sĩ gây mê hồi sức người Pháp gốc Việt làm việc ở Bệnh viện Việt – Pháp, đã qua đời vì bệnh SARS hồi 15 giờ ngày 12.04.2003. Ông Nguyễn Hữu Bội đến Việt Nam hôm 26-2 và tử vong sau hơn nửa tháng phải thở máy và liên tục trong tình trạng bệnh rất nặng.

2. Bệnh viện Việt – Pháp: Nhân chuyến thăm Việt Nam ngày 29.5.2003, Chủ tịch Thượng viện Pháp ông Chiristian Poncelet – trao tặng Huy chương Vàng vì lòng dũng cảm và sự tận tuỵ của nước Cộng hoà Pháp cho tập thể nhân viên y tế Bệnh viện Việt – Pháp

3. Alexandre Yersin – nhà bác học người Pháp, sinh năm 1863, Thụy Sĩ. Làm việc ở Việt Nam nhiều năm, mất ở Nha Trang năm 1943. Yersin không màng đến danh vọng và cuộc sống phù hoa, ông là một nhà thám hiểm vĩ đại và một nhà khoa học thực thụ, luôn tìm kiếm cái mới. Nǎm 1988, sau khi tốt nghiệp trường y Paris, ông tham gia vào nhóm nghiên cứu của bác sĩ Louis Pasteur. Alexandre Yersin còn là một bác sĩ chuyên về vi trùng học, được đào tạo theo truyền thống của Pasteur – người thầy của ông. Sau đó, bác sĩ Yersin trở nên nổi tiếng qua nhiều công trình tiên phong do nhóm nghiên cứu của Pasteur tiến hành. Niềm say mê du lịch đã đưa ông tới Việt Nam. Tháng 7.1891, khi tới thám hiểm những cao nguyên ở Việt Nam, ông đã phát hiện ra Đà Lạt. Mặc dù Yersin yêu Đà Lạt, ngôi nhà của ông lại nằm ở Nha Trang. Tại Nha Trang, Yersin đã xây dựng nên Viện Pasteur, mang tên người thầy của ông. Alexandre Yersin cũng là người gây dựng những đồn điền canh ki na đầu tiên ở Việt nam, từ đây người ta sản xuất ra quinin.

Năm 26 tuổi, Alexandre Yersin viết cho mẹ: “Con rất vui thú khi tiếp chuyện nhũng người đến hỏi ý kiến nhưng con không muốn hành nghề bác sĩ, nghĩa là con không bao giờ có thể đòi hỏi bệnh nhân trả công khi săn sóc cho họ. Con xem ngành y như là một thiên chức, tương tự vai trò của mục sư. Đòi tiền công săn sóc bệnh nhân, như có phần nào nói với người ấy: tiền hay cuộc sống! Con biết không phải tất cả các đồng nghiệp của con đều chia sẻ những ý nghĩ này, song đấy vẫn là những điều con nghĩ và sẽ khó lòng mà từ bỏ chúng”.

Khoảng 10 năm cuối đời, Yersin ít đi xa. Phần lớn thời giờ ông ở Viện Pasteur Nha Trang, ở xóm Cồn, ở Suối Dầu, ông có dịp gần gũi hơn với người dân. Cộng đồng ngư dân xung quanh xem ông Năm là ân nhân, là vị thần hộ mạng cho họ qua các công việc của ông như: bác sĩ chẩn trị, dược sĩ ban thuốc, nhà từ thiện, nhà giáo dục, người chở che… Dân địa phương thân mật gọi ngôi nhà của ông là Lầu Ông Nǎm hay Tháp Ngà. Yersin mất ngày 1-3-1943, thọ 80 tuổi. Ngôi mộ cách thành phố Nha Trang khoảng 20km.

4. French Doctors rất nổi tiếng trong hoạt động nhân đạo trên toàn thế giớị Médecins Sans Frontière (Doctors Without Borders – Y Sĩ Không Biên Giới) được Giải Nobel Hòa Bình 1999. Ngoài ra còn có Médecins du Monde (World’s Doctors – Y Sĩ Thế Giới) 

Frère Jacques : Người Anh cả khả kính của Nhân loại

BẤM VÀO ĐÂY
https://vimeo.com/149555947
BẤM VÀO ĐÂY xem phóng sự về CUỘC ĐỜI NGOẠI HẠNG của
VỊ BÁC SĨ NGƯỜI PHÁP CUỐI CÙNG
Jacques Berès
Le dernier French Doctor

Frère Jacques : Người Anh cả khả kính của Nhân loại
*******************************

https://www.youtube.com/watch?v=zFMhleUDFk4
4th Geneva Summit: Dr. Jacques Beres, war surgeon

Nửa Thế kỷ Nhà giải phẫu Chiến tranh
Đi qua bao vùng Trái Đất Mẹ tan tành !
Người Anh Cả khả kính của Nhân loại
Frère Jacques vì Tình thương trong sáng tinh anh
Dáng Anh đứng xuyên Thế kỷ 20 cùng 21
Một Tâm hồn Cao thượng Cao đẹp thiên thanh
Từ giã Đại gia đình cùng nghề hái ra bạc
Đồng sáng lập ”Bác sĩ không Biên giới” (1) – Anh,
Ngoài vòng Danh vọng tính toán chính trị
Bước vào NGÀN chiến trường khói lửa máu tanh
Về Paris quyên tiền bằng hữu mua thuốc

https://www.youtube.com/watch?v=F5AFv5M14Eo

Jacques Bérès participe à la manifestation de solidarité
avec la Révolution syrienne à Paris

Lại hành trang trở lại nạn nhân chờ Anh
Đi vào chiến trận bom đạn thấy phải tránh
Thần Chết cũng sợ nể Tấm lòng chân thành
Nửa Thế kỷ Nhà giải phẫu băng Trái đất Mẹ
Cứu hàng vạn sinh mệnh vô tội Bậc Tinh anh
Từ Chiến tranh Việt Nam đến Syria đang nóng
Vì một Tình yêu Nhân loại trung thành
Frère Jacques từ Thời Chiến tranh Lạnh
Đến Thời Toàn cầu hóa thật mong manh
Nhưng Anh biểu tượng Bất tử trong sáng
Chứng minh Tình Người bất diệt Sử Xanh

TỶ LƯƠNG DÂN

(1) ”Médecins sans Frontières”

https://www.youtube.com/watch?v=KF3RqQjPQmA

Syrie: le médecin et humanitaire Jacques Bérès de retour de Homs

Sinh năm 1941, Jacques Bérès đã khám phá ngành Giải phẫu
Chiến tranh tại Việt Nam năm 1967 và bị Vịt cộng bắn bể bụng
suýt chết tại Sài Gòn trong cuộc Tổng công kích Mậu Thân

Với túi xách tay dụng cụ y học trên vai, vị Bác sĩ Pháp khả kính
này đi khắp Trái đất nơi nào có Chiến tranh đau khổ hay thiên
tai để cứu mạng bao nạn nhân vô tội đa phần trẻ em cụ già

Vị Bác sĩ Pháp nhân đạo tình nguyện tự nguyện đi khắp Hành
tinh từ Việt Nam qua Liberia, Bangladesh, Tchad, Congo,
Tchétchénie, Rwanda, Irak, Sierra Leone, Liban, Palestine…

Chẳng màng nghĩ đến quê nhà Paris quên cả các bệnh nhân
Pháp ngay cả bị thương trúng đạn tại Việt Nam đến gần suýt
chết

« Face au danger, il est d’un grand calme, presque détaché
Đối diện với hiểm nguy, anh ta hoàn toàn trầm tĩnh gần như
chẳng để ý đến », như Bác sĩ Bernard Guillon làm việc thiện
nguyện bên cạnh ông tại Dải Gaza nơi Trung Đông

Cũng nên nhớ Nhà Hoạt động Nhân đạo Jacques Bérès đồng
sáng lập Cơ quan Thiện nguyện Médecins du Monde – Bác sĩ
Thế giới và Médecins sans Frontières – Bác sĩ không Biên giới
từng nhận Giải Nobel Hòa Bình cao quý cả Thế giới biết đến
qua tên gọi thân thương ‘French Doctors’

https://vimeo.com/149555947
BẤM VÀO ĐÂY

https://vimeo.com/149555947
xem phóng sự về CUỘC ĐỜI NGOẠI HẠNG của
VỊ BÁC SĨ NGƯỜI PHÁP CUỐI CÙNG Jacques Berès
Le dernier French Doctor

Jacques Berès, chirurgien de guerre, co-fondateur et
ancien président de MSF et de Médecins du Monde, se
confie dans un portrait réalisé à l’occasion de ses derniers
voyages en Syrie.

Jacques Berès
  Bác sĩ Pháp cuối cùng

Jacques Berès, bác sĩ phẫu thuật chiến tranh, đồng sáng lập và
cựu chủ tịch của MSF và các bác sĩ của thế giới,
tâm sự về một bức chân dung được thực hiện nhân dịp cuối cùng của anh ấy
chuyến đi đến Syria.
Production CAPA pour Envoyé Spécial / France 2

Xin lỗi,nếu tôi không lầm thì bác sĩ VXS.có lẽ tốt nghiệp sau 1975 ở miền Nam,
chứ trước đây tất cả sinh viên y khoa VNCH.đều phải học y đức cả.

“Tôi hiểu y đức khá đơn giản, đó là làm những gì có lợi cho người bệnh, cho xã hội. Trong đại đa số trường hợp, điều có lợi phù hợp với lợi ích của chính bản thân và gia đình tôi. Trong một số trường hợp, bản thân tôi phải chịu một chút thiệt thòi, nhưng tôi được thanh thản.”
“Là một thầy thuốc, hãy thẳng lưng lên, và đứng trên đôi chân của mình. Chỉ khom lưng, thậm chí có thể cúi đầu, trước bệnh nhân.”
-Cám ơn bác Võ Xuân Sơn về những suy nghĩ & việc làm của Bác. Chúc Bác khỏe.
-Đừng hỏi Tổ quốc đã làm gì cho bạn mà hãy luôn hỏi: Ta đã làm dc cho bản thân những gì để mỗi ngày Ta một tốt hơn (trong tư tưởng, suy nghĩ, hành động, công việc, việc làm,…) rồi đem những điều tốt đó chia sẽ, giúp đỡ, phục vụ cho gia đình, họ hàng, lối xóm & cộng đồng.

TÂM SỰ VỚI NGƯỜI Y SĨ
Trong lịch sử nền y học Việt Nam từ xưa cho tới nay, có rất nhiều vị lương y đã làm rạng rỡ danh dự nghề nghiệp với các khả năng, kiến thức và lòng yêu nghề của mình.
Đã có biết bao nhiêu y sĩ tận tụy cứu chữa làm nhẹ cơn đau đớn bệnh hoạn của bà con dù với phương tiện thiếu thốn, hoàn cảnh hiểm nghèo. Họ phục vụ với cả một tấm lòng nhân ái, trân trọng tình cảm giữa con người với con người. Cho nên đã có câu ví trong dân gian là người lương y tốt bụng như người mẹ hiền. Con cái còn tấm bé, không tự lực tự tồn được, cho nên đều trông cậy ở mẹ cha, nhất là phụ thuộc vào thiên chức nuôi con của người mẹ.
Người bệnh cũng vậy. Trong cơn đau bệnh, họ hoàn toàn bất lực, vì không hiểu gì về bệnh, vì bối rối lo sợ, sợ chết. Với họ, người y sĩ như cái phao cứu mạng. Họ giao phó tính mạng của mình cho người y sĩ. Y sĩ tận tâm, hiểu nỗi đau của người bệnh thì mang toàn sức toàn tài cứu chữa, cơn đau của họ mau thuyên giảm. Gặp phải người y sĩ xấu, thì họ chịu đựng đau đớn lâu hơn, trầm trọng hơn, đôi khi còn bị khai thác, lạm dụng.
Cho nên, mỗi khi “có bệnh thì vái tứ phương”, tìm thầy chữa trị, nhiều khi chúng tôi nhận được rất nhiều từ tâm của y giới thì cũng không ít trường hợp, chúng tôi cảm thấy buồn buồn đối với các vị tự coi là “lương y” mà rất ít lương tâm.
Và cũng vì lẽ đó, nên có những tâm sự, những ước vọng như sau, gửi người y sĩ.
1-Trước hết là khi khám chữa, xin hãy nhìn con người chúng tôi một cách toàn diện chứ không chỉ để ý tới triệu chứng, dấu hiệu rồi đau đâu chữa đó. Vì một dấu hiệu, triệu chứng sẽ hành hạ cả con người chúng tôi mà không khoanh vòng, tập trung vào một góc. Cổ nhân có câu nói “nhìn cả rừng chứ không chỉ nhìn một cây”, để ước lượng chuyện gì đã và đang xảy ra, hậu quả sẽ như thế nào nếu không có phương pháp đối phó hữu hiệu.
2-Xin quý vị hãy dành cho sự kể lể bệnh tình của chúng tôi một sự chú tâm. Khi đau ốm, bệnh hoạn thì lời nói của chúng tôi nó cũng không mạch lạc, rõ ràng, đôi khi lại cà kê dê ngỗng, nói năng lung tung, lạc đề. Chúng tôi biết là đối với quý vị, “thì giờ là vàng bạc”, bệnh nhân chờ phòng ngoài quá đông, bảo hiểm giới hạn, cho nên mỗi bệnh nhân chúng tôi mà được quý vị dành cho từ 5 tới 10 phút là cùng. Với khoảng thời gian này, vừa để nghe y sử vừa để khám rồi ghi ghi chép chép, biên toa thì cũng quá ngắn ngủi đấy. Cho nên xin hãy kiên nhẫn lắng nghe. Chúng tôi nhớ rằng “VĂN” là một trong bốn chiêu thức căn bản mà các nhà y học vẫn áp dụng khi khám bệnh. Đó là “Vọng, Văn, Vấn, Thiết”. Nhìn sắc diện người bệnh, nghe và ước lượng âm thanh khi bệnh nhân nói bệnh tình, hỏi chi tiết về bệnh và bắt mạch”. Những lời kể này nhiều khi cũng giúp quý vị dễ dàng chẩn đoán bệnh.
3-Chúng tôi rất “I tờ” ít hiểu biết về bệnh tật, y lý, nên xin hãy vui lòng giải thích cho chúng tôi một cách nhẹ nhàng cởi mở, với các ngôn từ bình dân, dễ hiểu.
4-Nhấn mạnh cho chúng tôi những điểm quan hệ của bệnh trạng để chúng tôi nhớ và dễ bề chăm lo, thuốc thang. Thiết nghĩ sự chữa trị của quý vị sẽ công hiệu hơn, nếu chúng tôi cũng biết đau ra sao, diễn tiến bệnh thế nào. Để biết so sánh kết quả điều trị rồi “báo cáo” với quý vị chứ.
5-Chúng tôi cần sự hướng dẫn chi tiết một chút về cách dùng thuốc cũng như về ẩm thực ăn uống trong thời gian đau ốm. Vì chúng tôi được biết thuốc và thức ăn cũng có tương khắc, chẳng chịu cùng nhau chung đường chung lối, tiếp tay nhau giúp đỡ người bệnh.
6-Xin hãy mang tất cả tài năng, kiến thức, kỹ thuật cao để chữa trị cho chúng tôi. Chúng tôi cũng biết là y khoa học ngày nay rất tiến bộ, “rừng y” thì mênh mông, quý vị “thông kim bác cổ”, nhưng chúng tôi chỉ xin được hưởng kiến thức thực tế áp dụng thích hợp trong trường hợp riêng của chúng tôi để rút ngắn thời gian hành xác do bệnh. Và hãy chỉ thực hiện những thử nghiệm cần thiết cho việc chẩn đoán, theo dõi điều trị chứ không làm quá nhiều để thỏa mãn tò mò, thêm lợi nhuận hoặc để tránh vi phạm luật lệ hành nghề, đôi co kiện tụng.
7-Nhân vô thập toàn, kinh nghiệm chuyên môn mỗi y sĩ nhiều ít khác nhau, nếu thấy cần tham khảo ý kiến của các đồng nghiệp về bệnh tình của chúng tôi, xin hãy làm ngay chứ không chần chừ, trì hoãn, nuôi giữ bệnh. Vì các bậc thầy ngành y đều nói, chẩn đoán sớm, điều trị ngay, bệnh mau lành. Vả lại, “Cứu bệnh như cứu hỏa” ấy mà.
8-Có bệnh là có âu lo, sợ sệt và ai mà chẳng sợ đau ốm, chết chóc. Xin hãy làm giảm thiểu tâm trạng bất an của chúng tôi với thái độ tự tin mà không kiêu căng, nhẹ nhàng mà không hời hợt. Xin hãy “Thấy người đau, giống mình đau, phương nào cứu đặng, mau mau trị lành”(1), mà thông cảm với hoàn cảnh chúng tôi. Vì người y sĩ là nơi để bệnh nhân gửi gắm tính mệnh.
9-Nghề y là nghề cao quý, có những quy luật y đức. Xin hãy hiểu rõ và áp dụng các quy luật nghề nghiệp, cần phải làm gì, không được làm gì để “cứu nhân độ thế” và cũng để tích tụ “âm đức” cho con cháu. Cổ nhân có nói “Ba đời làm nghề y, về sau có người làm khanh tướng”, chẳng là điều nên theo hay sao!
10-Dân gian cũng như y giới đều nói “nụ cười bằng 10 thang thuốc bổ”. Xin hãy dành cho chúng tôi mấy thang thuốc bổ tinh thần này mỗi khi khám chữa tư vấn, để làm dịu niềm đau đang tàn phá cơ thể chúng tôi.
11-Xin hãy bớt lạnh lùng gắt gỏng, vô cảm trước sự ngớ ngẩn đòi hỏi cầu thiện của chúng tôi, vì chúng tôi chỉ quá ám ảnh về bệnh tình, mong sao chóng khỏi, cho nên đôi khi có những cử chỉ hành động vụng dại, thất thố.
12-Có người nói sự khác biệt giữa y sĩ với bệnh nhân là họ có công học tập để có bằng cấp y khoa, có kiến thức y học, trong khi chúng tôi cũng có những kiến thức chuyên môn khác mà họ không có. Cho nên xin hãy nhẹ nhàng, khiêm nhượng với nhau. Có ý kiến cho rằng, lòng sốt sắng, nhiệt tình, tài năng, kiến thức cao, kỹ thuật tốt là những đức tính không thể để phí phạm qua sự bất cẩn của người y sĩ cũng như qua sự coi thường của người khác, để tránh thiệt hại cho cả đôi bên. Vả lại, “Lời nói chẳng mất tiền mua”, mà chúng tôi lại còn thanh toán y phí đầy đủ sau khi khám trị bệnh.
13-Bệnh nhân có người giầu, kẻ nghèo, có người cao sang “lãnh đạo” thì cũng có người làm việc tùy tiện chân tay. Xin hãy đối xử bình đẳng, đừng “Chỗ giàu trân trọng, chỗ nghèo đảo điên” (2) để rồi “nhất bên trọng, nhất bên khinh” và “Đủ tiền đủ vị, thiếu tiền hốt vơ” (3).
Và còn nhiều tâm sự khác nữa, nhưng “giấy ngắn, tình dài”, xin tạm biệt ở con số 13.
Nhiều người cho số 13 là xui xẻo, là không tốt. Tâm sự chẳng ai thèm đọc thèm nghe mà có khi còn mang họa vào thân. Thôi thì có họa cũng đành gánh chịu, nhưng tự trấn an là ít ra cũng thổ lộ được đôi điều mà nhiều “đồng bệnh tương lân” muốn nói ra. Và cũng có ý mong rẳng người y sĩ chẳng nên “đổi nhân thuật thành chước lừa dối, thay lòng nhân đức ra lòng bán buôn, khiến người sống trách móc, người chết oán hờn”
Vả lại, đây là chúng tôi thầm kín tâm sự như vậy mà thôi, chứ thành văn bộc lộ ra ngoài là do người ký tên dưới đây “chủ xướng”, xin cứ y ta mà “trăm dâu đổ đầu tằm”, trách móc.
Bác sĩ NGUYỄN Ý ĐỨC
(Bài viết từ 2015 – HT sưu tầm)

Dịp dịch này mới được biết vị bác sĩ có tâm đức, thứ rất quý hiếm ở thời buổi này. Mong bs có kinh nghiệm quý báu hoặc “tâm tư” về nghề thì viết ra để mọi người nhất là giới bs đàn em học hỏi được cái tâm của một người bác sĩ