‘Hãy đừng bắt tay’: Chuyến thăm của Tập Cận Bình ở Bắc Kinh trong bối cảnh khủng hoảng virus corona

New York Times

Tác giả: Steven Lee Myers

Dịch giả: Trúc Lam

11-2-2020

BẮC KINH — Khi ông [Tập] bước vào văn phòng thành phố cách năm dặm về phía bắc Tử Cấm Thành, người lãnh đạo quyền lực nhất Trung Quốc trong nhiều thập niên đã kéo tay áo của cái áo khoác màu đen và giơ cổ tay của ông ra. Một phụ nữ đeo mặt nạ và găng tay phẫu thuật kiểm tra xem ông ta có bị sốt không.

Đó là sự xuất hiện công khai đầu tiên của ông Tập Cận Bình kể từ khi gặp thủ tướng Campuchia hồi tuần trước và là một trong những lần xuất hiện ít ỏi kể từ khi dịch bệnh bùng phát thành khủng hoảng hồi tháng trước. Nó cho thấy ông ta ở trên “tuyến đầu”, điều mà truyền thông nhà nước tuyên bố về những nỗ lực của Trung Quốc chống lại dịch bệnh virus corona – ngay cả khi trung tâm dịch bệnh thật sự bùng phát ở thành phố Vũ Hán, cách 600 dặm về phía nam.

Sự xuất hiện của ông Tập đã khởi động một cuộc tấn công bất thường, không báo trước, xung quanh Bắc Kinh vào ngày mà thành phố này lẽ ra phải trở lại làm việc sau kỳ nghỉ dài ngày nhưng không trở lại được.

Ông Tập đến thăm một trung tâm cộng đồng khu phố, một bệnh viện và một trung tâm kiểm soát dịch bệnh ở Triều Dương, một trong những quận lớn nhất của thủ đô. Và lần đầu tiên, ông cũng nói chuyện trực tiếp – thông qua hội luận video – với những người trực tiếp chiến đấu với dịch bệnh: Nhân viên y tế ở Vũ Hán, những người đứng trong đội hình cuồng nhiệt ở đầu bên kia.

Ông Tập mang mặt nạ phẫu thuật màu xanh da trời, tuyên bố Vũ Hán là “thành phố của những anh hùng”, theo một nhà bình luận trong chương trình tin tức hàng đêm của kênh CCTV. Ông cũng gọi sự bùng phát dịch bệnh này là “chiến tranh nhân dân”.

“Chúng ta phải tự tin rằng mình sẽ chiến thắng”, ông nói ở một trong những cuộc nói chuyện qua video.

Nhà lãnh đạo Trung Quốc rút khỏi vai trò trọng tâm, dấy lên suy đoán về vai trò của ông và động lực bên trong lãnh đạo đảng Cộng sản, tại thời điểm đảng đang đối mặt với thách thức y tế công cộng nghiêm trọng nhất kể từ khi dịch SARS xảy ra 17 năm trước.

Chuyến đi của ông Tập xuất hiện hôm thứ Hai, nhằm mục đích dập tắt những câu hỏi như vậy.

Truyền hình nhà nước mô tả các cuộc họp của ông như một minh chứng cho vai trò trung tâm của ông trong việc chỉ đạo phản ứng của chính phủ. Dường như nó cũng được thiết kế như một sự thể hiện sự đồng cảm đối với những người bình thường, có cuộc sống bị đảo lộn bởi sự bùng phát dịch bệnh và các biện pháp do chính phủ áp đặt để ngăn chặn nó.

Việc kiểm tra nhiệt độ mà ông Tập phải trải qua – tại trung tâm cộng đồng và một lần nữa tại bệnh viện – đã trở thành một trải nghiệm định kỳ cho hàng triệu người Trung Quốc thực sự bước vào bất kỳ không gian công cộng nào, từ tàu điện ngầm đến trung tâm mua sắm. Bất cứ ai có dấu hiệu sốt đều có thể bị từ chối đi vào và bị gửi trả về nhà hoặc trong trường hợp xấu hơn, được gửi trực tiếp đến bệnh viện để xét nghiệm và có khả năng bị cách ly.

Wu Qiang, một nhà phân tích chính trị độc lập ở Bắc Kinh, nói rằng, dịch bệnh ngày càng tồi tệ đã tạo ra “áp lực từ cộng đồng và bên trong đảng” đối với ông Tập để cho thấy rằng ông ta “đích thân chỉ đạo” phản ứng của chính phủ, như thường được báo cáo. Ông [Wu] nói rằng, nó cũng phản ánh những lo ngại chính trị về các hiệu ứng bùng nổ trong các thành phố quan trọng nhất của Trung Quốc.

Ông Wu nói: “Nó đã trở thành vấn đề về an ninh chính trị. An ninh chính trị không có nghĩa là theo ý nghĩa của sự phản kháng phổ biến mà là dịch bệnh có thể lan sang Bắc Kinh và Thượng Hải, gây nguy hiểm cho các hoạt động chính trị của nơi gọi là khu vực thủ đô”.

Ông Tập hiếm khi hòa nhập với công chúng. Trong một video đăng tải hôm thứ Hai trên trang web của chính quyền thành phố Bắc Kinh, ông ta xuất hiện trên vỉa hè bên ngoài văn phòng thành phố ở khu phố Anhuali, Bắc Kinh, nơi ông ta nhìn lên và vẫy tay chào mọi người tập trung tại cửa sổ căn hộ chung cư để xem cảnh tượng bên dưới.

Ông ta cũng có cuộc trò chuyện ngắn gọn với một ít dân cư, trong đó có hai người mang các túi đựng hàng tạp hóa. Mọi người đeo mặt nạ theo lệnh của chính phủ.

“Hãy không bắt tay trong thời điểm đặc biệt này”, ông Tập nói, làm cho những người xung quanh cười. Rồi ông hỏi, “mớ rau củ đó có giá bao nhiêu?”

Ông Tập được các quan chức cấp cao tháp tùng trong những lần xuất hiện, gồm cả Bí thư Đảng Cộng sản cho Bắc Kinh, Thái Kỳ, và thị trưởng thành phố Trần Cát Ninh.

Ông Tập cũng đến thăm Bệnh viện Ditan, nằm gần văn phòng thành phố. Ông mặc một chiếc áo khoác bác sĩ màu trắng, mặc dù các bản tin truyền hình không cho thấy ông ta gặp bất kỳ bệnh nhân nào. Theo số liệu mới nhất của chính phủ, đã có 337 trường hợp nhiễm virus corona được xác nhận ở Bắc Kinh và hai trường hợp tử vong, gần đây nhất vào ngày 7/2.

Ông Tập vẫn chưa đến thăm Vũ Hán. Nhiệm vụ đó thuộc về Thủ tướng Lý Khắc Cường, quan chức số 2 của đất nước, và Phó Thủ tướng Tôn Xuân Lan, là người dẫn đầu sự đối phó dịch bệnh ở đó trong những ngày gần đây. Nhưng trong bệnh viện và sau đó là tại văn phòng kiểm soát dịch bệnh ở Triều Dương, ông Tập đã chào đón các công nhân và quan chức ở đây, thông qua các kết nối video.

Các cuộc họp [qua video] gồm một cuộc họp với chính phủ ở Vũ Hán do bà Tôn tiến hành, bà hiện là quan chức cấp cao ở Hồ Bắc, cũng như các cuộc gọi video với các bác sĩ và y tá ở một số bệnh viện, trong đó một cuộc họp với bệnh viện được xây dựng trong 10 ngày, sau khi thành phố 11 triệu dân bị phong tỏa.

Ông Tập nói với họ rằng: “Ở đây, thay mặt Trung ương đảng, tôi rất trân trọng và chân thành cảm ơn các bạn và các nhân viên y tế trong cuộc chiến chống lại dịch bệnh trên toàn quốc”.

Claire Fu và Amber Wang đóng góp cho bài viết này.