Những đau thương tức tưởi của ngư dân miền Trung

Nguyễn Duy Vinh

24-7-2019

Thảm họa Formosa là một thảm họa môi trường kinh hoàng: cá chết la liệt trên 250 km đường biển, trên 10.000 (mười ngàn) người dân mất phương tiện sinh sống. Thêm vào đó, với tình trạng ô nhiễm tiếp tục, số người dân sống dọc ven 250 km bờ biển đó đã và sẽ còn phải đương đầu với bệnh tật gây ra bởi các độc tố trong các chất xả thải lỏng tuôn ra ngày đêm vào lòng biển từ nhà máy Formosa.

Nhà nước CHXHCNVN vẫn tiếp tục bảo vệ và bao che cho nhà máy gang thép Formosa Hà Tĩnh và cho họ tiếp tục xả chất thải lỏng xuống biển. Đã có hơn cả trăm bài viết về tình trạng ô nhiễm biển gây ra bởi nhà máy Formosa ở Vũng Áng. Độc giả có thể tự Google và tìm đọc những bài này trên mạng.

Phần tôi, để góp phần với cái nhìn của một người có chút vốn liếng về khoa học, tôi có viết 2 bài khi thảm họa kinh hoàng này xảy ra và xin chép xuống đây liên kết để mời quý độc giả nghiên cứu thêm, mặc dù hai bài này khá cũ (xin xem danh sách tham khảo, hai bài [1] và [2]).

Thảm họa môi trường gây ra bởi Formosa là một thảm họa rất lớn. Theo các nhà khoa học Âu Tây, hệ sinh thái biển có thể mất từ vài chục năm đến cả hàng trăm năm mới trở lại bình thường nếu chúng ta ngừng đổ chất độc vào biển. Làm người Việt Nam chân chính, không ai không đau lòng khi đọc được những tin như vậy trên báo chí trong nước và hải ngoại. Lúc đầu nhà nước Việt Nam tìm mọi cách giấu nhẹm tin tức này. Đến khi vỡ lỡ ra, cá chết trắng trôi lềnh bềnh dọc bờ biển và các thợ lặn (ngư dân) địa phương tìm ra ống nước xả thải từ nhà máy Formosa, nhà nước lại vẫn tiếp tục khuyên dân ăn cá và tắm biển an toàn [2]. Đây là phương pháp làm việc vô trách nhiệm của nhà nước Việt Nam.

Thảm họa Formosa gắn liền với việc xâm phạm và chà đạp (tiếng Tây có chữ bafouer thật hay, les droits fondamentaux sont bafoués) những quyền căn bản nhất của con người, những người dân hiền lành thật thà và cần cù sống ven biển từ Vũng Áng đến Lăng Cô trên dải đất yêu quý Việt Nam. Những quyền này được ông Philippe Larochelle diễn giải và phân tích tỉ mỉ trong đơn khiếu nại mà ông (đại diện cho nhóm JFFV, tiếng Việt là Nhóm Công Lý Cho Nạn Nhân Formosa) đã đệ trình lên Ủy Ban Nhân Quyền của Liên Hiệp Quốc vào cuối tháng 05 vừa qua: Trước những sai phạm mới của nhà máy Gang Thép Formosa, Hội Công lý cho Nạn Nhân Formosa JFV vừa chính thức nộp đơn khiếu nại tại Ủy Ban Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc.

Những quyền căn bản của hơn 10 ngàn người dân Việt bị bầm dập gồm có: 1. Quyền được sống trong môi trường bình an, trong sạch và lành mạnh, 2. Quyền hưởng thực phẩm sạch và lành mạnh, 3. Quyền được làm việc và phương tiện sinh sống, 4. Quyền được biết những thông tin và quyền được phát biểu và hội họp, 5. Quyền được khắc phục những mất mát một cách hữu hiệu.

Các độc giả có thể tìm đọc đơn khiếu nại này bằng tiếng Anh qua trang mạng của JFFV (ghi trên) để biết rõ ràng thêm những quyền căn bản của người dân thấp cổ bé họng bị chà đạp như thế nào, qua đơn khiếu nại của luật sư Philippe Larochelle.

Theo phân tích của ông Larochelle thì thảm họa Formosa đưa đến những mất mát liên hệ mật thiết với quyền căn bản của con người. Cả nước sôi sục, biểu tình khắp nơi vào những tháng ngày sau thảm họa, người dân thỉnh cầu nhà nước can dự. Vào chiều ngày 30 tháng 06 năm 2016, Formosa đã công khai nhận tội và sẵn sàng bồi thường vật chất 500 triệu đô la Mỹ. Số tiền quá ít ỏi so với những thiệt hại nặng nề mà người dân gánh chịu. Xin chép xuống đây lời tuyên bố của luật sư Lương Trọng Nghĩa (đại biểu quốc hội CHXHCNVN):

Người dân Việt Nam có quyền hít thở một thứ không khí, tắm một thứ nước biển, ăn một thứ thực phẩm với tiêu chuẩn sạch và an toàn, và tự do đánh cá mưu sinh trên vùng biển của mình như người dân ở Mỹ, ở Úc, ở Đức hay ở Đài Loan. Cái quyền văn minh ấy không thể đánh đổi bằng bất cứ loại ngoại tệ nào, dù là bao nhiêu. Hàng chục triệu người dân Việt Nam theo dõi vụ Formasa suốt mấy tháng qua đã bày tỏ một cách kiên quyết và rõ ràng nguyên tắc này và Chính phủ Việt Nam có đầy đủ trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền hạn bảo đảm cái quyền ấy cho nhân dân của mình”.

Nhưng Chính Phủ Việt Nam đã không làm hoặc không làm được gì trong việc bảo đảm những quyền căn bản của người dân. May thay có những hội từ thiện như nhóm CÔNG LÝ CHO NẠN NHÂN FORMOSA (JFFV) được thành lập với mục đích yểm trợ cho công cuộc tìm công lý cho nạn nhân của thảm họa môi trường do công ty Formosa gây nên. Mục tiêu của JFFV là: 1. Đòi hỏi sự đền bù xứng đáng cho các nạn nhân, 2. Đòi hỏi làm sạch các vùng biển bị ô nhiễm, 3. Yểm trợ tinh thần và phương tiện cho những vụ khiếu kiện trong và ngoài Việt Nam. Việc khiếu nại của JFFV đệ trình lên Ủy Ban Nhân Quyền LHQ là một việc đáng làm. Luật sư Philippe Larochelle là một luật sư từng có 20 năm kinh nghiệm đã từng làm việc trong những hồ sơ tố tụng hình sự quốc tế, văn phòng nằm tại Montréal (Canada): http://www.larochelleavocats.com/equipe/philippe-larochelle/

Luật sư Philippe Larochelle chuyên về nhân quyền không chỉ có kinh nghiệm trên 20 năm, ông còn thắng nhiều vụ kiện lớn về nhân quyền như vụ giết người hàng loạt tại Rwanda. Xin xem liên kết dưới đây: http://www.tribunalvoices.org/voices/transcripts/transcript_LAROCHELLE_Philippe_part_01.pdf

Khiếu nại tại Liên Hiệp Quốc chỉ là một trong những hoạt động tranh đấu cho nạn nhân Formosa. Ngày 11 tháng 6 vừa qua, họ đã giúp gần 10,000 nạn nhân qua việc trình đơn kiện Formosa tại Tòa Án Đài Loan. Xin xem liên kết:

https://m.youtube.com/watch?v=AW-9d6ZuSqI

Hoặc bản tin của BBC:    https://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-48590812

Hoặc ngay trên website jffv.org của hội JFFV.

Có thể hiệu quả của việc khiếu nại này đối với nhà nước Việt Nam không có gì to tát và đáng quan ngại vì Việt Nam xưa nay vẫn coi thường những luật lệ quốc tế (như vụ kiện tụng với ông Trịnh Vĩnh Bình và vụ bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh ở Đức gần đây) nhất là những luật lệ động đến nhân quyền người dân. Tuy thế, Việt Nam đã khôn khéo biết tru tréo khi có lợi cho mình, la lên đòi Trung Quốc phải tôn trọng vùng 200 hải lý thuộc đặc quyền kinh tế biển (EEZ) của Việt Nam khi vùng EEZ này bị tàu bè Trung Quốc xâm phạm, dựa trên công ước biển (UNCLOS) của LHQ mà Việt Nam đã ký kết.

Và nói cho cùng thì đây có thể chỉ là bước đầu của JFFV. Tôi nghĩ JFFV sẽ không ngừng tại đây. Nếu nhà nước Việt Nam lờ đi không tuân thủ những khuyến cáo của Ủy Ban Nhân Quyền LHQ, dĩ nhiên UBNQ LHQ sẽ có những biện pháp thích nghi để bắt buộc Việt Nam tuân thủ, dựa trên những cam kết về Công Ước Về Các Quyền Dân Sự và Chính Trị mà Việt Nam đã ký năm 1982.

Làm người dân Việt Nam mà không có một chút cảm xúc cho những gì xảy ra trên chính quê hương mình thì đó là điều rất đáng buồn. Tôi nghĩ chúng ta những người Việt may mắn được sống trên những mảnh đất an lành của nhiều quốc gia trên thế giới, chúng ta được tự do đọc rất nhiều thông tin trên mạng, chúng ta có quyền nghĩ và nói lên tiếng nói của mình mà không sợ nguy hiểm đến tính mạng, chúng ta có bổn phận phải tiếp tục nói lên những bất công (và bất hạnh) mà dân tộc Việt Nam đang gánh chịu.

Danh sách tham khảo:

[1] https://anhbasam.wordpress.com/2016/08/07/9482-chon-ca-hay-chon-thep/

[2] https://anhbasam.wordpress.com/2016/05/13/8266-tai-sao-ca-bien-chet-hang-loat-doc-bo-bien-viet-nam/

Bình Luận từ Facebook

8 BÌNH LUẬN

  1. Lương Thị Huyền (LTH) nói không hết sự thật. Bài này tôi viết trên Tiếng Dân là cho tất cả mọi người cùng đọc (và phê bình hay phản biện) và không có mục đích phản biện bài của Lương Thị Huyền (LTH) trên Báo Tiếng Dân (BTD) vì tôi thấy đã có những bình luận trên BTD phía dưới bài của LTH rất đầy đủ. Bài chính mà tôi viết để nói lên cảm nghĩ của tôi về bài của LTH thì đã được đăng trên bauxite Việt Nam : http://www.boxitvn.net/bai/64049 mà LTH không nói đến. Trên bauxite VN, vì không có chỗ cho người đọc bình luận như trên BTD nên tôi mới phải viết riêng cho bauxite VN một bài. LTH nói đến tác giả Thục Quyên và bài viết mới nhất của tác giả này. Tác giả Thục Quyên (TQ) hiểu chưa thấu đáo về thủ tục khiếu nại của Hội Đồng Nhân Quyền LHQ (UBNQ LHQ) vì tôi đoán TQ không phải là luật sư. Luật sư Trần Lê Nguyên có bài viết rất đầy đủ về thủ tục khiếu nại mà có một bình luận viên đã nêu trong trang này và tôi đã vào đọc và xin chép lại :
    http://www.vietcatholic.net/News/Home/Article/76462
    Theo tôi, các luật sư người Việt giỏi và am tường về luật quốc tế (droits internationaux) nên cho chúng ta biết thêm về khiếu nại của ông Philippe Larochelle (đại diện cho JFFV) là thích hợp hay không, Ở đây không có vấn đề đúng hay sai. Đúng là đúng cái gì và với ai và sai là sai chỗ nào ? Thời gian sẽ trả lời vì nếu đơn khiếu nại của JFFV (mà LTH nói là sai) không được UBNQ LHQ chấp thuận thì có nghĩa là ông luật sư Larochelle nộp không đúng chỗ (mà theo bài của luật sư Trần Lê Nguyên (TLN) thì thấy có vẻ ông Larochelle đi đúng đường). Nhưng cái bottom line là phải tiếp tục khiếu nại và tìm công lý cho nạn nhân Formosa, là điều mà hình như JFFV đang cố gắng làm. Còn vấn đề hai chữ “trừng phạt” như người ta có thể đọc được trên trang mạng của JFFV thì hai chữ này không thích nghi, nhưng đây có thể là dịch không đúng chứ theo tôi không có việc cố ý đăng tin sai (vì bản tiếng Anh vẫn còn chình ình ra đó). Chỉ vì hai chữ “trừng phạt” này mà LTH kết tội JFFV là gian dối và thông tin sai lệch thì quả là một cái nhìn thiên lệch và bóp méo sự thật trắng trợn. Tuy nhiên những phương pháp chế tài của UBNQ LHQ là có thật và những phương pháp “trừng phạt” cũng có thật theo bài của luật sư TLN và theo các tin tức trên BBC Việt (mời LTH google và tìm đọc trên BBC Việt). Nhà nước CSVN không thể tiếp tục sử dụng đất đai và sở hữu của dân tộc Việt Nam và coi thường môi trường sinh sống của người dân mãi được. Những sai phạm của nhà nước CHXHCNVN phải được đem ra công luận để cả thế giới thấy, mà việc làm của JFFV theo tôi đang đi trên hướng này và là một điều tốt cho người dân thấp cổ bé họng ở VN. Nói như một văn hào Anh : cái vấn đề không phải là đúng hay sai (mà LTH đã bới sâu tìm bọ), cái vấn đề nằm ở chỗ nói lên một sự thật không chối cãi được : nhà nước CHXHCNVN đang làm hỏng cả nước VN với những công trình kỹ nghệ cổ lỗ sĩ được du nhập từ Trung Quốc và đang làm chết cả một dân tộc với sự ô nhiễm môi trường trầm trọng, rừng sắp hết và biển thì đang chết.

  2. Nhầm lẫn đáng tiếc về tin khiếu nại tại Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc

    Tổ chức “Công lý cho Nạn nhân Formosa JFFV” loan báo (11) ngày 27/05/2019 đã được văn phòng luật sư Philippe La Rochelle đại diện để nộp đơn khiếu nại tại Ủy ban Nhân quyền LHQ.

    Đúng ra đây là “Thủ tục khiếu nại với Hội đồng Nhân Quyền LHQ”.

    Khi loan báo “Đơn tố cáo cũng yêu cầu Ủy Ban Nhân quyền Liên Hiệp Quốc hãy khuyến cáo và trừng phạt nhà nước Việt Nam nếu họ không thực hiện những điểm sau…” tổ chức JFFV đã thông tin sai lệch, cho thấy, dù đứng đơn khiếu nại, JFFV không có sự hiểu biết về tinh thần của thủ tục này.

    Thủ tục Khiếu nại của Hội đồng Nhân quyền LHQ là một thủ tục làm việc kín trong suốt giai đoạn cứu xét và kết quả thường không được công bố. Hội đồng Nhân quyền dùng thủ tục này để giúp các nạn nhân bằng cách gia tăng sự hợp tác với quốc gia liên hệ để chỉnh sửa những vi phạm. Trong những trường hợp vi phạm quá trầm trọng, các biện pháp đối phó mà Hội đồng Nhân quyền đưa ra cũng không bao giờ mang tính cách chế tài. Biện pháp nặng nhất là đưa vấn đề ra bàn luận trong một phiên họp công khai.

    Trích bài viết của bà Thục Quyên đã được đăng trên báo Tiếng Dân: https://baotiengdan.com/2019/07/24/tu-formosa-den-evfta/

  3. Đây là một phản biện trong bài viết của tôi khi tôi chỉ ra lỗi sai của JFFV vì đã nói “Yêu cầu LHQ trừng phạt nhà nước Việt Nam…” Theo đó có thừa nhận rằng không có từ nào có thể dịch là trừng trị (hay trừng phạt) vì vậy những dòng thông báo của JFFV trên trang web của họ với nội dung trên vẫn là sai một cách căn bản. Đó mới là điểm chính yếu. Tôi hoàn toàn ủng hộ việc tranh đấu đến cùng để đòi công lý, nhưng luôn luôn phải tôn trọng sự thật.

    “Thảm họa mội trường Formosa là một thảm họa làm phương hại đến quyền cơ bản của con người. Theo đơn khiếu nại viết bằng tiếng Anh của Luật Sư Philippe LaRochelle (đại diện cho JFFV) nộp cho Ủy Ban Nhân Quyền LHQ, những quyền cơ bản của con người sau đây như : 1. quyền có mội trường sống an toàn, sạch, lành mạnh và bền vững, 2. quyền được bảo hiểm sức khỏe và an toàn thực phẩm, 3. quyền được có công ăn việc làm và quyền mưu sinh, 4. quyền được nhận thông tin, được tự do phát biểu và quyền hội họp, 5. quyền đang có môi trường sinh sống đã bị phá hoại cần được sửa chữa lại cho tốt đẹp. Trên 20 trang của luật sư LaRochelle, ông đã diễn bày và chứng minh đầy đủ tại sao thảm họa Formosa đưa đến sự vi phạm trầm trọng những quyền căn bản này của người dân bốn tỉnh Thừa Thiên, Hà Tĩnh, Quảng Bình và Quảng Trị. Ông LaRochelle không dùng chữ trừng trị nhà nước Việt Nam mà ông dùng những chữ như : thúc dục (urge), call (kêu gọi), implore (khẩn cầu), stress, demand, suggest, recommend v.v… (không có chữ nào có thể dịch là trừng trị, do đó nếu bản tiếng Việt của JFFV dịch là trừng trị thì JFFV sẽ chắc chắn phải sửa lại cho đúng nguyên văn)…”

  4. Tôi cam đoan là 500 triệu đô là con số ảo, họ đã tung hỏa mù và vét chút khói tuyên bố chi trả đủ 99.999 % cho ngư dân thổ dân.
    Tôi thề là họ đã liếm láp 1/3 số tiền thực tế đã ném ra, tôi thề là thằng dân gạt nước mắt cay đắng ký nhận số tiền tủi nhục của Tàu qua bàn tay ghẻ lở của bầy Vẹm.
    Tôi tin là lão Trọng già hả hê, vừa giết được dân, vừa làm vui lòng thằng hàng xóm khốn nạn.
    Tôi thề là hồ sơ đền bù formusa đã được hoàn chỉnh tươm tất, một bầy cs ăn cướp có kinh nghiệm./
    Có..có rất nhiều đứa đã ký nhận …nhầm chỗ.

  5. Trích dẫn một số dòng viết của Nguyễn Duy Vinh, nhưng giả sử xem các dòng viết này là các câu hỏi và hỏi rằng JFFV đã có câu trả lời một cách thuyết phục nhất những câu hỏi này chưa?
    1/ “Thảm họa Formosa là một thảm họa môi trường kinh hoàng: cá chết la liệt trên 250 km đường biển, trên 10.000 (mười ngàn) người dân mất phương tiện sinh sống”? JFFV có gì chứng minh “cá chết la liệt trên 250 km đường biển, trên 10.000 (mười ngàn) người dân mất phương tiện sinh sống”. (phim, ảnh, phỏng vấn, lấy mẫu, phiếu thí nghiệm,….?)
    2/”số người dân sống dọc ven 250 km bờ biển đó đã và sẽ còn phải đương đầu với bệnh tật gây ra bởi các độc tố trong các chất xả thải lỏng tuôn ra ngày đêm vào lòng biển từ nhà máy Formosa”? Có gì chứng minh “các độc tố trong các chất xả thải lỏng tuôn ra ngày đêm vào lòng biển từ nhà máy Formosa”. (lấy mẫu, thí nghiệm định kỳ?….)
    3/”Nhà nước CHXHCNVN vẫn tiếp tục bảo vệ và bao che cho nhà máy gang thép Formosa Hà Tĩnh và cho họ tiếp tục xả chất thải lỏng xuống biển”? Có gì chứng minh điều này.
    4/”Theo các nhà khoa học Âu Tây, hệ sinh thái biển có thể mất từ vài chục năm đến cả hàng trăm năm mới trở lại bình thường nếu chúng ta ngừng đổ chất độc vào biển”? Các nhà khoa học Âu Tây tên gì? Cơ sở nào để nói “hệ sinh thái biển có thể mất từ vài chục năm đến cả hàng trăm năm mới trở lại bình thường”.
    5/”Những quyền căn bản của hơn 10 ngàn người dân Việt bị bầm dập gồm có: 1. Quyền được sống trong môi trường bình an, trong sạch và lành mạnh, 2. Quyền hưởng thực phẩm sạch và lành mạnh, 3. Quyền được làm việc và phương tiện sinh sống, 4. Quyền được biết những thông tin và quyền được phát biểu và hội họp, 5. Quyền được khắc phục những mất mát một cách hữu hiệu”? Hồ sơ nào chứng minh “Những quyền căn bản của hơn 10 ngàn người dân Việt bị bầm dập”.
    6/”Vào chiều ngày 30 tháng 06 năm 2016, Formosa đã công khai nhận tội và sẵn sàng bồi thường vật chất 500 triệu đô la Mỹ. Số tiền quá ít ỏi so với những thiệt hại nặng nề mà người dân gánh chịu”? “500 triệu đô la Mỹ. Số tiền quá ít ỏi”, vậy chứng minh thế nào là ít, thế nào là đủ và đủ là bao nhiêu tiền.
    7/”dĩ nhiên UBNQ LHQ sẽ có những biện pháp thích nghi để bắt buộc Việt Nam tuân thủ, dựa trên những cam kết về Công Ước Về Các Quyền Dân Sự và Chính Trị mà Việt Nam đã ký năm 1982”? UBNQ LHQ sẽ có những biện pháp thích nghi nào để bắt buộc Việt Nam tuân thủ, nếu họ ko có biện pháp thích nghi mà chỉ khuyến cáo thì sao.
    -Ng Việt yêu nc ở trong & ngoài nc rất đồng cảm & luôn đồng hành với JFFV về thảm họa thế kỷ Formosa gây ra với đồng bào Miền Trung cũng như toàn thể dân Việt. Nhưng các ông Tây trong UBNQ LHQ có phải đều là ng Việt yêu nc hết đâu? Họ phán quyết đúng sai trên cơ sở hồ sơ pháp lý rõ ràng, vững chắc, có chứng cứ chứng minh. Họ ko căn cứ theo hồ sơ chỉ nói nhưng khi chứng minh thì ko chứng minh dc. Họ cần chứng minh vì khi có thảm họa họ có ở hiện trường đâu mà biết.
    -Các bài viết phản biện đặt thêm các câu hỏi, các giả thiết cũng có ý muốn JFFV củng cố thêm hồ sơ pháp lý vững chắc để khi ra tòa là thắng, ko có thua. Vì nếu tòa xử thua do chưa đủ chứng cứ thì chúng ta làm sao đây? Hy vọng hồ sơ về thảm họa thế kỷ Formosa chúng ta đưa lên chắc chắn thuyết phục dc đa số thành viên UBNQ LHQ đồng thuận.

    • Bạn chỉ cần vào google và đánh những từ khóa “Formosa + cá chết hàng loạt ở miền Trung + thảm họa môi trường ở miền Trung Việt Nam v v…” thì cả ngàn bài sẽ hiện ra về thảm họa môi trường miền Trung Việt Nam gây ra bởi Formosa. Hàng trăm hình ảnh về cá chết dọc bờ biển trông mà rợn người. Hiện nay nhà nước CSVN đang bảo vệ chặt chẽ Formosa nên đòi những việc như thí nghiệm, lấy mẫu định kỳ v.v… thì rất khó, nhưng điều này có thể xảy ra nếu đơn khiếu nại của JFFV được LHQ chấp thuận và cho khuyến cáo cho nhà nước CSVN. Không thể che dấu mãi được. Tuy thế cũng có một số bài phỏng vấn viết bởi những nhà tranh đấu trong nước phơi bày tình cảnh thê thảm của ngư dân các tỉnh ven biển Trung phần. Trên YouTube cũng có hàng chục video clips về thảm họa này. Có thể bạn làm một cuộc sưu tầm rồi viết một bài tổng hợp cho bà con đọc thì quý hóa quá và vừa giúp JFFV đòi lại công lý cho những nạn nhân miền Trung. Môi trường hệ sinh thái toàn quốc Việt Nam bị ô nhiễm nặng nề lắm. Bạn không tin thì về Hà Tĩnh hay một nơi nào khác sống vài năm sẽ thấy nước Việt Nam đang tơi tả như thế nào. Tất cả chỉ vì đồng tiến (ổn định kinh tế !!!) và sự phát triển thiếu tầm nhìn (bị kiểm soát bởi các nhóm lợi ích và những đảng viên tham nhũng và ngu dốt).

Leave a Reply to nguyễn tâm tri Hủy trả lời

Xin bình luận ở đây
Xin nhập tên của bạn ở đây